Το μεγάλο στοίχημα των
ιδιωτικοποιήσεων
Tα έσοδα 6,9 δισ. ευρώ, όχι 50,
ούτε καν 11,1 δισ.
ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ
ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
Σημείο τομής για το
ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας θα αποδειχθεί το νομοσχέδιο του υπουργείου
Οικονομικών το οποίο ξεκίνησε να συζητιέται στην Βουλή την εβδομάδα που μας
πέρασε κι ως θέμα έχει την κύρωση πράξεων νομοθετικού περιεχομένου που μεταξύ
άλλων καταργούν το ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής του ελληνικού δημοσίου στο
μετοχικό κεφάλαιο δημοσίων επιχειρήσεων. Συνολικά πρόκειται για ένα νόμο
τερατούργημα καθώς καταφέρνει ένα συντριπτικό πλήγμα σε κάθε έννοια δημοσίου
συμφέροντος, κυριολεκτικά το εξαφανίζει, χαρίζοντας τα πάντα στους ιδιώτες.
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο
αποτελεί προοίμιο του τρίτου μνημονίου που αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι τα μέσα
Νοεμβρίου, όπου θα περιέχονται και τα αντιλαϊκά μέτρα ύψους 13,5 δισ. ευρώ, καθώς η επιτυχία του
στηρίζεται εν πολλοίς στα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων, τα οποία αναμένεται να
καλύψουν τις μαύρες τρύπες που θα δημιουργηθούν.
Να θυμίσουμε πως στο
Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής που είχε ψηφιστεί το 2011 τα
έσοδα που αναμένονταν από τις ιδιωτικοποιήσεις υπολογίζονταν στα 50 δισ. ευρώ.
Στο νέο σχέδιο Μνημονίου οι προσδοκίες έχουν μετριασθεί σημαντικά. Τα έσοδα που
αναμένονται για το 2012 είναι 1,7 δισ. ευρώ, 5 δισ. ευρώ μέχρι το 2013, 7,3
δισ. μέχρι το τέλος του 2014, 8,5 μέχρι το τέλος του 2015 και 11,1 δισ. ευρώ
μέχρι το τέλος του 2016.
Ακόμη όμως κι αυτά τα ποσά απέχουν σημαντικά από την
πραγματικότητα, όπως αποτυπώθηκε σε μελέτη του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής
Περιουσίας Ελληνικού Δημοσίου που κοινοποιήθηκε προς την Τρόικα κι η οποία
αποκαλύφθηκε στις 15 Ιουλίου από την εφημερίδα Έθνος. Με βάση λοιπόν τις δικές
τους εκτιμήσεις κι οι οποίες στηρίζονταν στις χρηματιστηριακές τιμές των
εισηγμένων και τις προσφορές που είχαν ήδη υποβληθεί από ενδιαφερόμενους, τα
αναμενόμενα έσοδα του δημοσίου από την πώληση των περιουσιακών του στοιχείων
δεν πρόκειται να ξεπεράσουν τα 6,9 δισ. ευρώ! Ούτε 14% των αρχικών προβλέψεων!
Ενδεικτικά, από την πώληση της ΕΥΔΑΠ το ελληνικό δημόσιο θα λάβει 200 εκ. ευρώ,
από την ΕΥΑΘ 80 εκ., από το Ελληνικό στην καλύτερη περίπτωση 700 εκ., από την
Εγνατία 250 εκ. ευρώ, από τα περιφερειακά αεροδρόμια 400 εκ., από την πώληση
των λιμανιών Πειραιά Θεσσαλονίκης κ.α. 420 εκ., από την ΔΕΗ 350 εκ., κοκ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση,
αρχιτέκτονας του σαρωτικού προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, αρνήθηκε να δώσει κι
επίσημα στην δημοσιότητα τα παραπάνω στοιχεία. Τον Σεπτέμβριο συγκεκριμένα ο
επίτροπος Όλι Ρεν επικαλούμενος λόγους απορρήτου αρνήθηκε να γνωστοποιήσει την
παραπάνω λίστα, επιβεβαιώνοντας την άβυσσο που χωρίζει τις προβλέψεις από την
πραγματικότητα. Η ελληνική περιουσία επομένως θα πουληθεί στους ιδιώτες με
όρους σκανδαλώδεις για το δημόσιο συμφέρον ακόμη κι απαγορευτικούς αν στη θέση
της κυβέρνησης Σαμαρά ήταν για παράδειγμα ένας ιδιώτης που επιζητούσε την
μεγιστοποίηση του οφέλους του!
Η επιτυχής υλοποίηση του
προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων θα κρίνει την πορεία του τρίτου μνημονίου που
είναι ακόμη σε στάδιο επεξεργασίας. Το νομοσχέδιο που είναι υπό συζήτηση στη
βουλή δεν θα σημάνει μόνο το ξεπούλημα κερδοφόρων ΔΕΚΟ αλλά και την ραγδαία
περιβαλλοντική υποβάθμιση της γης που θα δοθεί σε ιδιώτες.
Στρατηγικός ο ρόλος της ΕΕ
στην προώθηση του ξεπουλήματος των ΔΕΚΟ
Με το πρώτο άρθρο
επιχειρείται να νομιμοποιηθεί εκ των υστέρων η πρόσφατη αλλαγή διοίκησης στο
ΤΑΙΠΕΔ, που έφερε στην ηγεσία του τον Τάκη Αθανασόπουλο, πρύτανη του
Πανεπιστημίου Πειραιά την δεκαετία του ’90, πρόεδρο της Τογιότα Ευρώπης και πιο
πρόσφατα επικεφαλής της ΔΕΗ. Λέγεται δε πως οι συνεργασίες που εξασφάλισε με
τον γερμανικό ενεργειακό κολοσσό RWE κατά την παραμονή του στην ΔΕΗ, είναι
αυτές που του εξασφάλισαν την θέση του προέδρου στο ταμείο ξεπουλήματος μετά
την παραίτηση του Ι. Κουκιάδη τον Ιούνιο του 2012. Το δεύτερο άρθρο έχει την
μεγαλύτερη σημασία καθώς με αυτό κυρώνεται πράξη νομοθετικού περιεχομένου με
την οποία καταργείται το ελάχιστο ποσοστό που διέθετε το ελληνικό δημόσιο σε
ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, ΟΔΙΕ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΕΛΤΑ και στους οργανισμούς Λιμένος Πειραιά,
Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης, Βόλου, Ελευσίνας, Ηγουμενίτσας, Ηρακλείου,
Καβάλας, Κέρκυρας, Λαυρίου, Πατρών και Ραφήνας. Παύοντας το δημόσιο να διαθέτει
την πλειοψηφία των μετοχών μπορούν πλέον οι ΔΕΚΟ να πουληθούν σε ιδιώτες, ενώ
τα λιμάνια να εκχωρηθούν προς μίσθωση σε ιδιώτες για 99 έτη.
Στο τρίτο άρθρο εισάγεται
κι η έννοια του «παραθεριστικού – τουριστικού χωριού» και του «επιχειρηματικού
πάρκου» με ένα καταστροφικό για το περιβάλλον μέσο συντελεστή δόμησης 0,4 που
φτάνει και το 0,6, ενώ προβλέπεται κι η δυνατότητα παραχώρησης του αιγιαλού
μέχρι και 99 χρόνια σε ιδιώτες, οι οποίοι μπορούν να τον μεγεθύνουν με
προσχώσεις.
Αναγνωρίζεται επίσης η δυνατότητα στους ιδιώτες επενδυτές η
δυνατότητα να προχωρήσουν σε απαλλοτριώσεις ζωνών ιδιωτικής έκτασης που
υπερβαίνουν τη ζώνη της επένδυσης. Προς διευκόλυνση επίσης των επενδυτών
εισάγεται ένα σκανδαλωδώς ελαστικό καθεστώς ιδιωτικής χωροταξίας και ευνοϊκής
φορολογίας καθώς ο επενδυτής ναι μεν θα μπορεί να επεκτείνει το «δικαίωμα
επιφάνειας» που αποκτά από τα 50 στα 99 χρόνια με δικαίωμα κυριότητας, αλλά θα
φορολογείται με καθεστώς επικαρπίας. Η σημασία που έχουν στο πλαίσιο του
προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων οι καταστρατηγήσεις της περιβαλλοντικής
νομοθεσίας, …«χάριν της ανάπτυξης» διακρίνονται καλύτερα αν λάβουμε υπ’ όψη μας
το ξεπούλημα που σχεδιάζεται στη δημόσια γη, απ’ όπου υπολογίζεται να προέλθουν
ότι κενά διαπιστώνονται από τις προβλέψεις. Μέχρι σήμερα το ΤΑΙΠΕΔ εκτιμά ότι
εμπορικό ενδιαφέρον εμφανίζουν 3.150 ακίνητα, τα οποία σταδιακά θα εκχωρούνται
στο ταμείο ξεπουλήματος για να δοθούν σε ιδιώτες.
Στο τρίτο άρθρο
περιλαμβάνεται κι η πρόβλεψη να περάσει στο ΤΑΙΠΕΔ όλη η ακίνητη περιουσία
οργανισμών και επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ΟΤΑ, νοσοκομείων,
πανεπιστημίων, ΔΕΚΟ, ασφαλιστικών ταμείων, κ.α.) προφανώς για να
ιδιωτικοποιηθεί. Η συγκεκριμένη διάταξη προκάλεσε σάλο μόλις έγινε γνωστή με
τους πρυτάνεις να δηλώνουν την κάθετη διαφωνία τους και να καταγγέλλουν την
δήμευση της περιουσίας τους, καθώς μετά το υποχρεωτικό «κούρεμα» των
τοποθετήσεών τους στην Τράπεζα της Ελλάδας (που είχε ως αποτέλεσμα απώλειες
ακόμη και της τάξης του 90%) η εκχώρηση στο ΤΑΙΠΕΔ της ακίνητης περιουσίας τους
θα άνοιγε τον δρόμο για την ιδιωτικοποίησή τους. Γιατί τότε, αν έπρεπε να
πληρώνουν ενοίκιο για την χρήση των κτιριακών υποδομών στο ΤΑΙΠΕΔ ή σε όποιον
αγοράσει τις εγκαταστάσεις τους θα ήταν μονόδρομος η επιβολή διδάκτρων στους
φοιτητές και η διακοπή της διανομής δωρεάν συγγραμμάτων. Οι οξύτατες
αντιδράσεις οδήγησαν την κυβέρνηση, δια στόματος του υπουργού Παιδείας Κ.
Αρβανιτόπουλου, να διαψεύσει τις σχετικές ανησυχίες λέγοντας πως το ζητούμενο
ήταν να δημιουργηθεί ένα περιουσιολόγιο και ένα μητρώο και τίποτε παραπάνω, ενώ
χαρακτήρισε την επίμαχη διάταξη ως «κακοδιατυπωμένη». Δήλωσε επίσης ότι η
περιουσία των σχολών ακόμη «και αν περάσει στο ΤΑΙΠΕΔ θα πρέπει να υπάρξουν
διυπουργική απόφαση και η σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου υπουργού» για να
ξεπουληθούν. Το ερώτημα όμως είναι γιατί να περάσουν στο ΤΑΙΠΕΔ αν δεν
πρόκειται να ξεπουληθούν. Το ΤΑΙΠΕΔ δεν αναλαμβάνει την συντήρηση ή τον
καλλωπισμό των κτιρίων, αλλά την εκχώρησή τους σε ιδιώτες… Σε κάθε περίπτωση, ακόμη
κι αυτή η μισή κυβερνητική υπαναχώρηση συνιστά μικρή νίκη του κινήματος ενάντια
στις ιδιωτικοποιήσεις.
Τις προηγούμενες μέρες
ωστόσο η κυβέρνηση επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, διαψεύδοντας
σχετικά δημοσιεύματα και σε ένα επιπλέον θέμα: την ιδιωτικοποίηση των δικτύων
μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διέψευσε τις φήμες
επικαλούμενος τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού στο πλαίσιο των προγραμματικών
δηλώσεων ότι τα δίκτυα θα παραμείνουν υπό δημόσιο έλεγχο. Κι εδώ όμως δημιουργήθηκε
το ίδιο ερώτημα: Αν δεν υπάρχει σχέδιο ιδιωτικοποίησης προς τι η μεταβίβαση των
δικτύων στο ΤΑΙΠΕΔ, που ως έργο δεν έχει την …συντήρηση τους, αλλά την
ιδιωτικοποίησή τους κι επίσης τι άλλο μπορεί να εξυπηρετεί ο ιδιοκτησιακός
διαχωρισμός των δικτύων από την ΔΕΗ; Το σχέδιο πώλησης του δικτύου
επιβεβαιώνεται επίσης κι από δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή που εμφανίζει
κινέζικη πολυεθνική που εξειδικεύεται στην διαχείριση δικτύων μεταφοράς
ηλεκτρικής ενέργειας (SGCC) να έχει εκδηλώσει επίσημα το ενδιαφέρον της για την
εξαγορά του δικτύου και να βρίσκεται ήδη σε επαφή με την κυβέρνηση εν όψει της
ιδιωτικοποίησης. Η δυνατότητα πώλησης του δικτύου μεταφοράς ουδέποτε θα είχε
δημιουργηθεί αν η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, πολύ πριν την έλευση της Τρόικας, δεν
επέβαλλε τον διαχωρισμό της παραγωγής από την μεταφορά, έτσι ώστε το δίκτυο που
συνοδεύεται από σχετικά χαμηλό κόστος συντήρησης και δεν έχει ανάγκη σημαντικών
επενδύσεων (όπως η παραγωγή ενέργειας) να μπορεί να πουληθεί.
Τα ίχνη των Βρυξελλών
υπάρχουν έντονα και στην ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης, ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ,
που θα πουληθούν σύντομα μετά την ψήφιση του νόμου που καταργεί την υποχρέωση
του δημοσίου να συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο των εταιρειών με 51%. Ρόλο
επιταχυντή στην πορεία ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ αναμένεται να διαδραματίσει ο
προερχόμενος από το κόμμα του Στέφανου Μάνου ΔΡΑΣΗ, Στέλιος Σταυρίδης, που στη
συνέχεια μετακόμισε στη ΝΔ και την Τετάρτη 24 Οκτώβρη διορίστηκε στη θέση του
πρόεδρου και διευθύνοντα συμβούλου της εταιρείας από το υπουργείο Οικονομικών,
ως επιβράβευση πιθανά των χυδαιοτήτων που εκστόμισε εναντίον του υποψήφιου
(τότε) βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Πέτρου Τατσόπουλου, σε προεκλογική τηλεοπτική
συζήτηση. Κάλλιστα εδώ βέβαια μπορούμε να θαυμάσουμε πόσο υποκριτές και τυχοδιώκτες
είναι οι «αντι-κρατιστές» νεοφιλελεύθεροι που από την μια καταγγέλλουν το
δημόσιο και τις μεγάλες κυβερνήσεις κι από την άλλη αποδέχονται σαν ξελιγωμένοι
κι ορμούν σαν κοράκια στις καλοπληρωμένες δημόσιες θέσεις. Προφανώς οι
καταγγελίες τους για ευνοιοκρατία στο δημόσιο μέσω του διορισμού ημετέρων
ισχύει για χαμηλόμισθους, ενώ οι μάνατζερ διατηρούν το δικαίωμα να διορίζονται
χάρη γνωριμιών… Ή πιθανά λόγω προϋπηρεσίας, μιας κι ο νέος επικεφαλής της ΕΥΔΑΠ
έχει δική του εταιρεία που κατασκευάζει πισίνες. Τόσο σχετικός με το
αντικείμενο είναι…
Το ξεπούλημα όμως των
εταιρειών ύδρευσης γίνεται με την ανοιχτή υποκίνηση της ΕΕ, που συνεχίζει επί
ευρωπαϊκού εδάφους το έργο του ΔΝΤ, το οποίο σε κάθε χώρα που «διασώζει»
επιβάλλει στη συνέχεια και την ιδιωτικοποίηση των νερών, λειτουργώντας προφανώς
ως ατζέντης των ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης. Ο σκανδαλώδης ρόλος των Βρυξελλών
αποκαλύφθηκε σε μια επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ημερομηνία 26
Σεπτεμβρίου και παραλήπτη κοινωνικές οργανώσεις, που ως αφετηρία των
προβληματισμών τους είχαν τις ευθύνες της Τρόικας και κατ’ επέκταση της ΕΕ στην
ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και άλλες
χώρες που χρηματοδοτούνται από τους Μηχανισμούς Στήριξης. Στην επιστολή τους
ζητούσαν να σταματήσει η Επιτροπή κάθε περαιτέρω πίεση για την ιδιωτικοποίηση,
ενώ επικαλούνταν πρόσφατα παραδείγματα από την Ευρώπη που επιβεβαιώνουν την
αποτυχία των ιδιωτικοποιήσεων. Μεταξύ άλλων το Παρίσι όπου η υπηρεσία ύδρευσης
πέρασε στον δήμο, την απόφαση της ολλανδικής κυβέρνησης που απαγορεύει την
ιδιωτικοποίηση στον συγκεκριμένο τομέα, άλλη απόφαση του ιταλικού συνταγματικού
δικαστηρίου βάσει του οποίου κάθε μελλοντική απόπειρα ιδιωτικοποίησης στα νερά
κρίνεται εκ προοιμίου αντισυνταγματική, κ.α. Η απάντηση της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής ήταν αποστομωτική και πέρα για πέρα ενδεικτική της αβυσσαλέας
απόστασης που χωρίζει το λεγόμενο «ευρωπαϊκό οικοδόμημα» από τις διαθέσεις της
κοινωνίας: «Η ιδιωτικοποίηση δημοσίων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων και των
εταιρειών ύδρευσης, μπορεί να αποφέρει οφέλη στην κοινωνία, να γίνει με
προσοχή»! Αυτή ήταν η απάντηση του Όλι Ρεν που αποκάλυψε ότι η εκχώρηση των
υδάτινων πόρων στην ευρωπαϊκή ήπειρο (στις γαλλικές εταιρείες Veolia και Suez
κατά πάσα πιθανότητα) γίνεται στο πλαίσιο ενός μελετημένου σχεδίου, όπου
καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν οι Βρυξέλλες.
Ο ελεύθερος ανταγωνισμός
ως πρόσχημα
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ
ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΩΛΙΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ
Ο αναντικατάστατος ρόλος
του κράτους στις υπό εξέλιξη διεργασίες που ως απώτερο στόχο έχουν την βίαιη
και ταχεία απομάκρυνσή του από την παροχή κοινωφελών υπηρεσιών (και την
επικέντρωσή του σε δραστηριότητες μεγαλύτερης “κοινωνικής χρησιμότητας” όπως η
καταστολή και τα βασανιστήρια στη ΓΑΔΑ) φαίνεται ανάγλυφα και στην περίπτωση
της Ολυμπιακής Εταιρείας. Μετά από περιπέτειες ετών, ο πάλαι ποτέ “εθνικός μας
αερομεταφορέας“ κινδυνεύει να εξαγορασθεί από την Ετζίαν. Με βάση την συμφωνία
που επιτεύχθηκε μεταξύ των κύριων μετόχων, η Ολυμπιακή, που το 2009 είχε
εξαγορασθεί από τον όμιλο MIG, θα πουληθεί στην Ετζίαν έναντι 72 εκ. ευρώ.
Οφείλουμε κατ’ αρχήν να
αναγνωρίσουμε στον ιδρυτή του ομίλου MIG, τον Ανδρέα Βγενόπουλο, ότι είναι
μεγάλος …πασαδόρος. Μια αντίστοιχη με την σημερινή πάσα είχε κάνει πάλι επί
κυβέρνησης Καραμανλή, όταν βρέθηκε με τις μετοχές του ΟΤΕ στα χέρια του και στη
συνέχεια, προς όφελος της …εθνικής οικονομίας πάντα, οι μετοχές του βρέθηκαν
στα χέρια της Ντόιτσε Τέλεκομ κι ο ΟΤΕ δια της τεθλασμένης στα χέρια των
Γερμανών. Η υπηρεσία που είχε προσφέρει ήταν ανεκτίμητη, μιας και η απ’ ευθείας
πώληση του ΟΤΕ στην γερμανική πολυεθνική θα προκαλούσε κύματα αντιδράσεων…
