Για το Μεσοπρόθεσμο*

*Μας ήλθε με e-mail από το φίλο gv, τον οποίο και ευχαριστούμε 

1. Δύο είναι τα βασικά στοιχεία του Μεσοπρόθεσμου 2011-2015:

(α) Σειρά μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής ύψους 28,4 δις. Στόχος είναι να μειωθεί το έλλειμμα από 10,5% του ΑΕΠ το 2010 σε περίπου 1% το 2015. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι τα δημόσια έσοδα το 2015 θα ανέρχονται στο 43% του ΑΕΠ (από 38% το 2009) και οι δαπάνες στο 44% (από 54% το 2009), εκ των οποίων περίπου 9% είναι οι δαπάνες για τόκους. Δηλαδή οι πρωτογενείς δαπάνες το 2015 θα είναι γύρω στο 35% του ΑΕΠ, πράγμα που σημαίνει ότι το Μεσοπρόθεσμο κινείται με γοργούς ρυθμούς στο σενάριο του IMF για την Ελλάδα όπου προβλέπονται δημόσιες δαπάνες το 2020 στο 30% του ΑΕΠ (όπως η Μποτσουάνα).  

(β) Κατάλογος και χρονοδιάγραμμα ιδιωτικοποίησης-εκποίησης δημόσιας περιουσίας ύψους 50 δις, με στόχο να καταστεί διαχειρίσιμη η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους και να μπει μπροστά η ανάπτυξη μέσω ιδιωτικών επενδύσεων. 

2. Το Μεσοπρόθεσμο είναι κυριολεκτικά στον αέρα για δύο κυρίως κατηγορίες λόγων:

(α) Άγνοια για το ύψος και τον τρόπο δημόσιου δανεισμού. Δεν έχει ληφθεί υπόψη (ο άγνωστος στην πληρότητά και στις λεπτομέρειές του) τρόπος δημόσιου δανεισμού και αναχρηματοδότησης του δημόσιου χρέους τα έτη 2012-15 και οι συναφείς δημοσιονομικές δαπάνες (τοκοχρεολύσια). Αυτό ισχύει διότι στο Μεσοπρόθεσμο δεν περιλαμβάνονται τα δημοσιονομικά αποτελέσματα: (i) από την επαναρρύθμιση του χρέους των 80δις (από το πρώτο πακέτο των 110δις) και (ii) από το δεύτερο δάνειο της τρόικας (όπου πιθανότατα θα συμμετέχουν και ιδιώτες). Χωρίς αυτά τα στοιχεία, όμως, είναι αδύνατον να γίνει ένας στοιχειωδώς σοβαρός δημοσιονομικός προγραμματισμός.   
 

(β) Υπεραισιόδοξες παραδοχές. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής:  

(β1) Στο Μεσοπρόθεσμο, προϋποτίθεται παγκόσμιος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης για την επόμενη 5-ετία 4,6% (κατά μέσο όρο), από 5% το 2010, τη στιγμή που το υπέρογκο ύψος του δημόσιου δανεισμού σε ΕΕ, ΗΠΑ και Ιαπωνία προοιωνίζουν πολιτικές σκληρότατης λιτότητας που πιθανότατα θα επιβραδύνουν τον παγκόσμιο ρυθμό ανάπτυξης. Το ίδιο επιβαρυντικά αναμένεται να επιδράσουν και οι δημοσιονομικοί «κίνδυνοι» τους οποίους αναφέρει η αιτιολογική έκθεση (τιμές ενέργειας, αύξηση επιτοκίων ΕΚΤ, ανατίμηση ευρώ, διατήρηση ανεργίας σε υψηλά επίπεδα) χωρίς όμως να τους λαμβάνει υπόψη. 

(β2) Όσον αφορά την Ελληνική οικονομία, για το 2011, η ανεργία εκτιμάται στο 14,5% και η ύφεση στο 3,5%. Ωστόσο, η επίσημη ανεργία τον Μάρτιο ήταν στο 16,2% (πάνω από 810.000 άτομα) και η ύφεση το πρώτο τρίμηνο στο 5,5% ενώ για το υπόλοιπο του 2011, βάσει του Μεσοπρόθεσμου, επίκεινται πληθώρα υφεσιακών μέτρων ύψους 6,5 δις (περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών επιδομάτων, αυξήσεις έμμεσων φόρων, παραπέρα μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κλπ), τα οποία είναι βέβαιο ότι θα διατηρήσουν την ύφεση το ίδιο βαθειά με πέρσι, αν όχι βαθύτερη. Επίσης, για το 2011 προβλέπεται αύξηση των εξαγωγών κατά 6,4% (και ως εκ τούτου θετικός ρυθμός ανάπτυξης 0,8% ), όταν το πρώτο τρίμηνο του 2011 οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκαν σε σχέση με πέρσι κατά 2% (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) και ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας αναμένεται να επιβραδυνθεί το δεύτερο τρίμηνο του 2011.

Τα παραπάνω δικαιολογούν την άποψη ότι θα επιβληθούν νέα, πρόσθετα μέτρα, πέρα από αυτά που περιλαμβάνονται στο Μεσοπρόθεσμο, όπως ακριβώς συνέβη επανειλημμένως κατά το πρόσφατο παρελθόν. Φαίνεται ότι αποτελεί συνειδητή επιλογή της κυβέρνησης και της τρόικας τα μέτρα να παρουσιάζονται τμηματικά και αναλόγως με τις (ολοένα δυσμενέστερες) εξελίξεις. 

3. Το Μεσοπρόθεσμο αποδεικνύει την αποτυχία της δημοσιονομικής πολιτικής του Μνημονίου 1, για τους εξής λόγους (μεταξύ πολλών άλλων): 

(α) προβλέπεται ότι αν συνεχιστεί η πολιτική των 2 πρώτων χρόνων του Μνημονίου 1 χωρίς παρεμβάσεις, τότε το δημόσιο χρέος από 300 δις (127%του ΑΕΠ)το 2009, το 2015 θα είναι πάνω από 500 δις (περίπου 200% του ΑΕΠ), ενώ οι δαπάνες για τόκους υπερδιπλασιάζονται από 5,3% το 2009 στο 12,5% του ΑΕΠ το 2015.  

(β) ενώ η αρχική εκδοχή του Μνημονίου 1 (Μάιος 2010) προέβλεπε για το 2011 μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής ύψους 9,65 δις, στον Προϋπολογισμό 2011 (Δεκέμβρης 2010) χρειάστηκε να ληφθούν μέτρα ύψους 11,4 δις και, επιπλέον, στο Μεσοπρόθεσμο και πριν καν ολοκληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2011, χρειάζεται να ληφθούν μέτρα ύψους 6,5δις τα περισσότερα από τα οποία δεν περιλαμβάνονται στον Π_2011. 

Παρά την αποτυχία αυτή, ωστόσο, με το Μεσοπρόθεσμο συνεχίζεται επιθετικότερα η πολιτική του Μνημονίου 1: αναδιανομή προς τις ισχυρές μερίδες του κεφαλαίου, ανοχή της (εισφορο)διαφυγής, ύφεση και ανεργία. Η αιτιολογική έκθεση δεν συζητά καθόλου ούτε την εν λόγω αποτυχία ούτε το ενδεχόμενο εναλλακτικής οικονομικής πολιτικής. Αντίθετα, χρησιμοποιείται αυτή η αποτυχία (χωρίς βέβαια την ρητή παραδοχή της) ως επιχείρημα για να επιβληθεί η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου πλούτου. 

4. Το Μεσοπρόθεσμο συνεχίζει την ίδια, άκρως επικίνδυνη, δημοσιονομική πολιτική άγριας αναδιανομής από τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα προς τις ισχυρές μερίδες του κεφαλαίου και τους συμμάχους τους. Αυτό προκύπτει από συγκεκριμένα περιεχόμενα του Μεσοπρόθεσμου. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής:

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

(α) Συνέχιση της φορολογικής ασυλίας του μεγάλου πλούτου, καθώς με το Μεσοπρόθεσμο: 

(i) Με τις προβλεπόμενες αυξήσεις των έμμεσων φόρων (αύξηση ΦΠΑ εστίασης από 13% σε 23%, αύξηση ΕΦΚ στο φυσικό αέριο, το πετρέλαιο θέρμανσης, τα φθηνά τσιγάρα κλπ)παγιώνεται η σχέση των άδικων έμμεσων φόρων προς τους άμεσους στο 60/40 (από 57/43 που ήταν το 2009). Αυτό σημαίνει ότι ο μεγάλος πλούτος εξακολουθεί να υποφορολογείται. Στην υποφορολόγηση αυτή συμβάλει, μεταξύ άλλων, η καθυστέρηση της υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή του (κουτσουρεμένου καθότι δεν περιλαμβάνει καταθέσεις) περιουσιολογίου που έχει προβλεφτεί σε πρόσφατο νόμο.   

(ii) Εκτός από την αύξηση των έμμεσων φόρων, η αύξηση της φορολογίας που προβλέπει ο εφαρμοστικός νόμος του Μεσοπρόθεσμου υπό μορφή έκτακτης εισφοράς (από 1% έως 5%) και μείωσης του αφορολόγητου  στα 8.000 ευρώ επιβαρύνει κυρίως τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα (εξαιτίας της δομής των φορολογικών εσόδων) και σε ποσοστά αντιστρόφως ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος. Η μείωση του αφορολόγητου ορίου στα 8.000 ευρώ υποχρεώνει στην καταβολή φόρου μισθωτούς με μηνιαίο εισόδημα 571 ευρώ, ενώ ο κεφαλικός φόρος που ξεκινάει από μηνιαίο εισόδημα 857 ευρώ καταδικάζει τους χαμηλόμισθους σε ακόμη μεγαλύτερη ελέω μνημονίου συρρίκνωση των εισοδημάτων τους.

Η ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΜΕΤΡΩΝ
ΕΙΣΟΔΗΜΑ	ΦΟΡΟΣ 2010	ΝΕΑ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ	% ΑΥΞΗΣΗ
13.000	180	530	295%
16.000	720	560	78%
22.000	2.160	840	39%
32.000	5.120	1.040	20%
130.000	45.100	5.600	12%
1.300.000	571.600	52.400	9%

Επίπτωση έκτακτης εισφοράς και μείωσης αφορολόγητου. Επεξεργασία Αγ.Κούρος

(ΙΙΙ) Η μείωση φοροαπαλλαγών που προβλέπεται στο Μεσοπρόθεσμο αφορά επίσης τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα καθώς ο εφαρμοστικός νόμος δεν καταργεί σκανδαλώδεις φοροαπαλλαγές όπως πχ εκείνες που οδηγούν τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο του κόσμου να πληρώνει φόρο πλοίων μόλις 12 εκ. ευρώ ετησίως, δεν καταργεί ρυθμίσεις που επιτρέπουν την αυτοτελή και χαμηλή φορολόγηση εσόδων από τόκους, χρεόγραφα και μερίσματα.  Επιπλέον δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει φροντίσει ήδη να μειώσει τη φορολογία των μη διανεμόμενων κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων από 25% στο 20%, ενώ επίκειται παραπέρα μείωση δεδομένου ότι στην έκθεση της τρόικας για το Μεσοπρόθεσμο (2 Ιουν 2011), αναφορικά με τις προτάσεις της ΝΔ για μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων, σημειώνονται τα εξής:

(β) Για τα έτη 2011 και 2012 δεν προβλέπεται καμία άμεση παρέμβαση για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, ενώ οι παρεμβάσεις που προγραμματίζονται για το 2013 και μετά (δηλαδή για την επόμενη, ίσως και μεθεπόμενη, κυβέρνηση) είναι πολύ κατώτερες από το εκτιμώμενο ύψος των εν λόγω φαινομένων. Συγκεκριμένα, για τη φοροδιαφυγή στο Μεσοπρόθεσμο προγραμματίζεται παρέμβαση ύψους 3 δις όταν αυτή (σύμφωνα με συντηρητικότατες εκτιμήσεις τις οποίες συμμερίζεται και το ΥΠΟΙΚ) ανέρχεται σε πάνω από 12 δις ετησίως, ενώ για την εισφοροδιαφυγή προγραμματίζεται παρέμβαση ύψους 1,3 δις όταν αυτή υπολογίζεται σε 9 δις ετησίως (σύμφωνα με στοιχεία των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία). Επιπλέον, δεν είναι καθόλου βέβαιο το αν οι παρεμβάσεις αυτές θα στρέφονται πραγματικά κατά της (εισφορο)διαφυγής ή αν θα την επιβραβεύουν, όπως συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν πχ με την περαίωση του 2010 και με τις ευνοϊκές ρυθμίσεις χρεών για ασφαλιστικές εισφορές.  Εξοργιστικό είναι και το γεγονός ότι η φοροδιαφυγή (όσων διαθέτουν μεγάλο πλούτο) όχι μόνο δεν αντιμετωπίζεται αλλά, απεναντίας, διευκολύνεται καθώς παγώνουν μέτρα όπως το πόθεν έσχες για αγορά κατοικίας πέραν της πρώτης και η αύξηση των αντικειμενικών αξιών, ενώ ενισχύονται τα κίνητρα για τον «επαναπατρισμό κεφαλαίων» από το εξωτερικό.  Εξαιτίας των παραπάνω, οι έκτακτες εισφορές «αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της ανεργίας» και για πρόσθετα φορολογικά έσοδα που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο στην πραγματικότητα είναι εισφορές υπέρ της μαύρης εργασίας και της φοροδιαφυγής.  

    

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

Αύξηση εσόδων νοσοκομείων με (Ι) ειδική συμφωνία για παροχή υπηρεσιών σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, (ΙΙ) χρέωση αλλοδαπών για υπηρεσίες, (ΙΙΙ) και περιορισμός υπηρεσιών για ανασφάλιστους

Βίαιη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους κυρίως μέσω δραστικής περικοπής των κοινωνικών επιδομάτων. Η συνολική δημοσιονομική προσαρμογή μέχρι το 2015 είναι 4,5 δις εκ των οποίων τα 3 δις γίνονται τα 2,5 επόμενα χρόνια. Ο τρόπος που έχει σχεδιαστεί η δημοσιονομική προσαρμογή σε σχέση με το κοινωνικό κράτος είναι τέτοιος ώστε μέχρι το 2015 οι κοινωνικές παροχές θα περικοπούν κατά 15 δις ευρώ! Αυτό θα συμβεί την ίδια στιγμή που τα έσοδα των ΟΚΑ προγραμματίζεται να αυξηθούν ώστε να προκύψει δημοσιονομική προσαρμογή ύψους 3δις ευρώ, με τρόπο ώστε η συνολική αύξηση των δημοσίων εσόδων μέχρι το 2015 θα είναι περίπου 9 δις ευρώ. Δηλαδή μέχρι το 2015 το κοινωνικό κράτος (συντάξεις, επιδόματα ανεργίας και πολυτέκνων, εργατική κατοικία κλπ) θα λειτουργήσει με 15 δις ευρώ λιγότερα (χωρίς να υπολογίζονται οι περικοπές της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης) παρόλο που θα χρηματοδοτηθεί (κυρίως από μισθωτούς μέσω των εισφορών υπέρ της ανεργίας) με 9 δις ευρώ περισσότερα! Το εξοργιστικότερο όλων είναι ότι η εν λόγω επιθετική περικοπή της κοινωνικής δαπάνης προγραμματίζεται να γίνει σε μια περίοδο όπου η ανεργία και η φτώχεια έχουν ήδη λάβει εφιαλτικές διαστάσεις και το Μεσοπρόθεσμο επιβάλει τάσεις ραγδαίας περαιτέρω επιδείνωσης. Η κυβέρνηση έχει χάσει κάθε μέτρο και επαφή με την πραγματικότητα καθώς ονομάζει την παραπάνω σφαγή «εξορθολογισμό κοινωνικών δαπανών».  

ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

Εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα. Εργασιακή εφεδρεία για 1 χρόνο με αμοιβή το 60% του μισθού (χωρίς τα επιδόματα) και μετά απόλυση. Αδιευκρίνιστος ο αριθμός θέσεων που θα χαθούν στον δημόσιο τομέα. Οι δαπάνες για αμοιβές προσωπικού στον δημόσιο τομέα μειώνονται από 9,1% σε 6,6% του ΑΕΠ!