Πρωτοφανή στα μεταπολεμικά χρονικά ληστεία σε βάρος όλων των εργαζομένων υλοποιεί η κυβέρνηση, κατόπιν και των εντολών της Ε.Ε.: Μείωση κατά 12% των επιδομάτων και κατά 30% των δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων και του επιδόματος αδείας.
Τα μέτρα έρχονται για να μείνουν μόνιμα, γυρίζοντας δεκαετίες πίσω το δείκτη των εργατικών κατακτήσεων. Οι περικοπές αυτές θα ενσωματωθούν στο νέο «ενιαίο» μισθολόγιο για το Δημόσιο, και θα παγιωθούν για όλο τον εργασιακό μας βίο.
Τα αντιλαϊκά αυτά μέτρα συνοδεύονται από ιδεολογική επίθεση. Από την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ, χρησιμοποιούνται ιδεολογήματα, προπαγανδιστικοί μύθοι και ανακρίβειες, προκειμένου να πείσουν, να τρομοκρατήσουν ή να αδρανοποιήσουν τους εργαζόμενους, προκειμένου να δεχτούν «θυσίες», «για να σωθεί η Ελλάδα». Η πραγματικότητα όμως, είναι τελείως διαφορετική.
1.Χρεοκοπεί άραγε μια χώρα όταν επί σειρά ετών έχει ελλείμματα;
Όχι, είναι η απάντηση. Σε καμιά περίπτωση δεν αρκούν τα ελλείμματα για να οδηγηθεί μια χώρα σε χρεοκοπία.
Για του λόγου το αληθές, ας δούμε τι γίνεται στις οικονομικές υπερδυνάμεις του πλανήτη - την ευρωζώνη, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία.
Και οι τρεις, ολόκληρη τη δεκαετία 2001 - 2010 (εννοείται ότι για το 2010 αναφερόμαστε σε προβλέψεις) είχαν ελλείμματα και μόνο ελλείμματα και τα δέκα ανεξαιρέτως συνεχή χρόνια!
Η ευρωζώνη 6,6% για το 2010 και 6,2% για το 2009, αλλά και 2,5% το 2002 ή 3% το 2003.
Πολύ χειρότερη η κατάσταση στις ΗΠΑ: έλλειμμα 10% το 2010 και 12,5% το 2009 ή 5,9% το 2008. Επίσης 3,7% το 2002 και 4,8% το 2003.
Στην Ιαπωνία απερίγραπτα χειρότερα τα πράγματα: έλλειμμα 8% το 2002 και επίσης 8% το 2003, αλλά και 5,8% το 2008 και 10,5% το 2009 ή 10,2% το 2010! Για ολόκληρη τη δεκαετία, τα ελλείμματα της Ιαπωνίας ήταν σαφώς χειρότερα από αυτά της Ελλάδας!
2.Ναι, αλλά η Ελλάδα δεν έχει μόνο υψηλά ελλείμματα έχει και υψηλό δημόσιο χρέος.
Η Ιαπωνία να δείτε! Στο 135,4% (!) του ΑΕΠ της βρισκόταν το δημόσιο χρέος της ήδη από το 2000 και καθόλου δεν έχει μειωθεί στη διάρκεια της δεκαετίας. Αντιθέτως έχει εκτοξευθεί στο 197,2% (!), όταν το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν 112,6% το 2009 και εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 125% το 2010.
Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το συνολικό χρέος της Ελλάδας (το σύνολο του ποσού δηλαδή που έχει δανειστεί το κράτος, οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες, άρα δημόσιο συν ιδιωτικό χρέος) είναι στο ύψος του 179% του ΑΕΠ. Εξαιρετικά υψηλό, μπορεί να νομίσει κανείς. Ίσως, αλλά ο μέσος όρος της ΕΕ είναι... 175%! Ίδιο δηλαδή με της Ελλάδας.
Στο συνολικό χρέος δε καθόλου «πρωταθλήτρια» της ευρωζώνης δεν είναι η Ελλάδα.
Την ξεπερνούν η Ολλανδία (!) με 234%, η Ιρλανδία με 222%, το Βέλγιο με 219%, η Ισπανία με 207%, η Πορτογαλία με 197%, η Ιταλία με 194% και πάει λέγοντας.
Εντυπωσιακά στοιχεία προκύπτουν επίσης όταν ασχοληθεί κανείς με το εξωτερικό χρέος μιας χώρας (πόσα χρωστούν δηλαδή το κράτος, οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες μιας χώρας σε ξένες τράπεζες, δεδομένου ότι πάντα ένα τμήμα του χρέους αναφέρεται σε τράπεζες της ίδιας της χώρας). Περιορίζοντας το δείγμα στις βαλλόμενες μεσογειακές χώρες (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία) και στην Ιρλανδία, η προκύπτει μια εντελώς διαφορετική κατάταξη αυτών των χωρών.
Στο εξωτερικό χρέος, λοιπόν, διαπιστώνουμε ότι η Ιρλανδία χρωστάει στους ξένους το... 414% του ΑΕΠ της και η Πορτογαλία το 130% του δικού της ΑΕΠ. Σε σαφώς καλύτερη μοίρα βρίσκονται η Ελλάδα με 89,5% του ΑΕΠ και η Ισπανία με 80% βάσει των στοιχείων που δίνει η γερμανική εφημερίδα «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε».
Υπάρχουν κι άλλες χώρες της ευρωζώνης, λοιπόν, που στην πραγματικότητα χρωστούν περισσότερα στις τράπεζες ή στους ξένους από την Ελλάδα.
3. Όμως η Ελλάδα έχει χάσει την εμπιστοσύνη των αγορών.
Ακόμα και οι πιο πιστοί θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού αναγκάζονται να παραδεχθούν την πλήρη αποτυχία και αναξιοπιστία των «δυνάμεων της αγοράς» μπροστά στο βάθος και το εύρος της νέας οικονομικής κρίσης που κρατάει από το καλοκαίρι του 2007. «Οι δυνάμεις της αγοράς» αποκάλυψαν την αναξιοπιστία τους με το σκάσιμο της φούσκα των ακινήτων και των πιστώσεων που την τροφοδοτούσαν οι τραπεζίτες (με τις πλάτες των κυβερνήσεων), ώστε να κινούνται οι οικονομίες με δανεικά για να μην βουλιάξουν τα ποσοστά κέρδους των μεγάλων επιχειρήσεων.
Η αγορά μέσα στην κρίση είναι ανεξέλεγκτη.
Ποιος καθορίζει το επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας;
Μα…τα νέα προϊόντα που εφευρίσκουν οι κερδοσκοπικές χρηματοπιστωτικές εταιρείες για να κερδίζουν οι ίδιες και οι πελάτες τους. Τα swaps και τα cdo's, που πρωταγωνιστούν τον τελευταίο καιρό στην αρθρογραφία, δεν είναι τίποτε άλλο από στοιχήματα. Στοιχηματίζει σ' αυτό το σύστημα ένα κεφάλαιο, ένα fund, αν τα ομόλογα μιας χώρας θα αγοραστούν ή όχι! Αν θα αποπληρωθούν ή όχι! Και στοιχηματίζουν σε έναν στημένο τζόγο, όπου ο διοργανωτής-χρηματοπιστωτικό ίδρυμα έχει καθορίσει, σε συνεργασία με τους πέντε (δικούς του) αξιολογητές την πορεία και το μέλλον της τιμής του επιτοκίου!
Η αγορά είναι χαοτική. Όταν το Πεκίνο αποφάσισε να περιορίσει κάπως τη χορήγηση δανείων από τις κινεζικές τράπεζες υπό το φόβο της «υπερθέρμανσης» (της δημιουργίας μιας επικίνδυνης φούσκας δηλαδή), τότε τα ρίγη διαπέρασαν όλες οι διεθνείς αγορές που «κοκκίνισαν» εκτοξεύοντας το spread στα ύψη. Αυτό είναι το μέγεθος της αστάθειας που προκαλεί το χάος της κρίσης.
Από αυτή την αβεβαιότητα εξαρτώνται τα επιτόκια και όχι από πόσες θυσίες θα κάνουμε οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα και παντού. Η εικόνα λοιπόν είναι ανάποδη. Όσα και να δεχτούν να θυσιάσουν οι εργαζόμενοι τίποτε δεν εξασφαλίζει ότι θα πέσουν τα επιτόκια δανεισμού του δημοσίου. Διότι αυτό που καθορίζει την πορεία τους είναι η κρίση της παγκόσμιας οικονομίας, η κρίση του καπιταλισμού και όχι τα ιδεολογήματα ότι οι εργαζόμενοι και ο δημόσιος τομέας (το κράτος πρόνοιας) «υπερκαταναλώνουν» και είναι «αντιπαραγωγικοί».
Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι να προσπαθήσουμε να «ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών», αλλά να τους επιβάλουμε τα ριζικά μέτρα που απαιτούνται. Αναξιόπιστοι δεν είμαστε εμείς, αποτυχημένοι και αφερέγγυοι είναι αυτοί και το σύστημά τους.
4. Η κυβέρνηση χειρίζεται σωστά το ζήτημα;
Η κυβέρνηση νομοθετεί, προσπαθώντας να εξευμενίσει τα χρηματοοικονομικά ιερατεία τα οποία ευθύνονται για την κρίση και τώρα ζητούν να πληρώσουν το λογαριασμό οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, που εκλέχτηκε με υποσχέσεις για κοινωνική δικαιοσύνη κάνει στροφή 180 μοιρών. Βέβαια, ο Γ. Παπανδρέου και οι υπουργοί του θυμούνται πολύ καλά τι έπαθε η ΝΔ με τις μετωπικές συγκρούσεις. Γι’ αυτό ταυτόχρονα με την άγρια κλιμάκωση των επιθέσεων προσπαθούν να βρουν συναινέσεις και να τις ντύσουν με το μανδύα της «δίκαιης κατανομής», ώστε να κατακερματίσουν τις αντιδράσεις και να αποφύγουν τη γενικευμένη σύγκρουση.
Τα λόγια για «συντονισμένοι μάχη κατά των κερδοσκόπων» όμως, δεν είναι αφηρημένες εκκλήσεις. Οι κερδοσκόποι έχουν έδρες, στα σύνορα της Ευρώπης, στα σύνορα τα Ελλάδας. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αν θα ήθελε θα μπορούσε να ξεκινήσει από τις τράπεζες στην Ελλάδα που κερδοσκοπούν με τα ομόλογα του δημοσίου. Τα οικονομικά ρεπορτάζ γράφουν ότι το 50%-60% του όγκου των ελληνικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, τις δύο προηγούμενες εβδομάδες, απορροφήθηκαν από τους μεγάλους ελληνικούς τραπεζικούς ομίλους με «ανοικτές εντολές» (open interest) και τα υπόλοιπα από μεγάλους ξένους τραπεζικούς ομίλους και hedge funds. Τα κέρδη τους ήταν 20% σε δυο εβδομάδες! Ταυτόχρονα, οι θυσίες κινδυνεύουν να διευρύνουν το φαύλο κύκλο της ύφεσης.
Το παράδειγμα της Ιρλανδίας είναι διδακτικό: η κυβέρνηση της Ιρλανδίας, μιας χώρας που υποτίθεται ότι ήταν η «Κέλτικη Τίγρη», ένα οικονομικό θαύμα», προχώρησε πριν από ενάμιση περίπου χρόνο σε ένα πρόγραμμα άγριων περικοπών που είχε σαν στόχο να εξοικονομήσει 8 δισεκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό και να επαναφέρει τα ελλείμματα -που όπως και τα ελληνικά έχουν «ξεφύγει»- στα όρια που έχει θέσει το Σύμφωνο Σταθερότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων μειώθηκαν κατά 7%, οι συντάξεις πετσοκόπηκαν, οι κοινωνικές δαπάνες σχεδόν μηδενίστηκαν, χωρίς αποτέλεσμα. Το μόνο, όμως, που κατάφερε η Ιρλανδική κυβέρνηση ήταν να βυθίσει ακόμα πιο βαθιά στην ύφεση την οικονομία: το ΑΕΠ έχει μειωθεί κατά 10,5% από τον Γενάρη του 2007 μέχρι σήμερα. Πριν μερικές εβδομάδες ο υπουργός Οικονομικών ζήτησε ένα ακόμα γύρο θυσιών από τους εργαζόμενους -για να εξοικονομήσει άλλα 4 δισεκατομμύρια μέσα στους επόμενους μήνες.
5. Από πού προέρχεται το δημοσιονομικό πρόβλημα;
Μια ματιά να ρίξει κανείς στους παράγοντες που καθόρισαν το έλλειμμα, όπως παρουσιάζονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, στην πρώτη θέση, είναι τα έσοδα – κι όχι οι δαπάνες που συνήθως χαρακτηρίζονται υπαίτιες. Η υστέρηση των εσόδων οδήγησε στην εκτίναξη του ελλείμματος, και αυτή ήταν με έμμεσο και άμεσο τρόπο αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης.
Η πρώτη διαπίστωση λοιπόν είναι πως κατά βάση, το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν είναι πρόβλημα δαπανών, δεν είναι πρόβλημα δηλαδή του «σπάταλου κράτους» ή των «γενναίων παροχών» που απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι, αλλά ανεπαρκών εσόδων.
Η δεύτερη διαπίστωση περιγράφεται πάλι στο Πρόγραμμα Σταθερότητας κι αφορά τις αιτίες για την μείωση του ΑΕΠ κατά 1,2% το 2009: «Η μείωση του προϊόντος οφείλεται ως επί το πλείστον στη αρνητική συμβολή κατά 6,1 μονάδες της ως πρόσφατα δυναμικής εγχώριας ζήτησης».
Τα δύο τελευταία μαζί μας δίνουν το εξής αντίδοτο στην κρίση: Αυξάνεται η εγχώρια ζήτηση για να αυξηθεί το προϊόν, αυτό να αυξήσει τα δημόσια έσοδα κι αυτά με τη σειρά τους να μειώσουν το δημοσιονομικό έλλειμμα, που θα πάψει πλέον να πυροδοτεί την αύξηση του δημόσιου χρέους και τη λύσσα των Βρυξελλών.
Αντί αυτής της «προφανούς» λύσης, το ΠΑΣΟΚ με τη σύμφωνη γνώμη της ΕΕ και των βιομηχάνων τι κάνει; Προχωρά σε κάθετη μείωση μισθών – ημερομισθίων και εγχώριας ζήτησης, που πλέον δεν θα μπορεί να τροφοδοτηθεί ούτε με δανεικά όπως συνέβαινε την προηγούμενη δεκαπενταετία με την φρενήρη πιστωτική επέκταση! Μα αυτό θα την «κάψει» την οικονομία! Θα φέρει μαζί με φτώχεια, ανεργία και χιλιάδες άστεγους, χρόνια και παρατεταμένη ύφεση, «λουκέτα» και «κανόνια»! Η μείωση μισθών και συντάξεων θα περιορίσει με έμμεσο τρόπο ακόμη περισσότερο τα κρατικά έσοδα, διευρύνοντας έτσι το έλλειμμα!
Αυτό προφανώς το συνειδητοποιεί κι η κυβέρνηση, η οποία είναι ηλίου φαεινότερο ότι στην πράξη ασπάζεται το λεγόμενο «φετιχισμό του ελλείμματος» που αποδοκίμαζε ο Νομπελίστας οικονομολόγος Στίγκλιτς στο συνέδριο του Εκόνομιστ και επιλέγει μια γραμμή βίαιης αναδιάρθρωσης, ανάλογης του γραμμής του Μητσοτάκη την περίοδο ’90-’93, με δύο ζητούμενα:
Υπό την επίκληση της δημοσιονομικής κρίσης και των έξωθεν πιέσεων για εξορθολογισμό των δημόσιων οικονομικών μια αναδιάταξη του επιχειρηματικού χάρτη, προς όφελος του μεγάλου εγχώριου και διεθνούς κεφαλαίου κι επίσης μια άνευ προηγουμένου μείωση του καθαρού εισοδήματος των εργαζομένων και συντριβή κατοχυρωμένων δικαιωμάτων τους, όπως τα ασφαλιστικά και τα φορολογικά.
Η κυβέρνηση επομένως δεν θέλει να μειώσει το έλλειμμα και το χρέος. Εκ του πονηρού τα επικαλείται σείοντάς τα εκφοβιστικά για να νομιμοποιήσει και να συγκαλύψει την αντιλαϊκή της επίθεση, παρουσιάζοντάς την ως εθνική ανάγκη. Εξετάζοντας άλλωστε τις αιτίες που προκάλεσαν την έκρηξη του δημόσιου χρέους το αποτύπωμα της αστικής τάξης είναι ανεξίτηλο από την πρώτη στιγμή που το χρέος στην Ελλάδα πήρε απειλητικές διαστάσεις μέχρι σήμερα. Το δημοσιονομικό πρόβλημα δηλαδή το δημιούργησε το κεφάλαιο κι όχι η εργασία.
7. Ποιοι είναι αυτοί που κλέβουν το ψωμί απ΄ το τραπέζι ενώ κηρύσσουν τη λιτότητα;
H διεθνής κερδοσκοπία, με το ένα χέρι θησαυρίζει από τα δάνεια που έχει δώσει και συνεχίζει να δίνει σε κάθε αστικό κράτος, και το άλλο χέρι το χρησιμοποιεί για να διδάσκει την δημοσιονομική πειθαρχία και να απειλεί θεούς και δαίμονες. Αρκεί η παράθεση ορισμένων μεγεθών από τον κρατικό προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους για να φανεί πόσο επωφελής είναι η «βιομηχανία του χρέους»:
Το ελληνικό δημόσιο καλείται να πληρώσει, για τους τόκους σχεδόν 13 δισεκατομμύρια ευρώ (σχεδόν το 22,5% του συνόλου των εσόδων) μέσα στο 2010.
Άλλα 19,5 δισεκατομμύρια θα «επιστραφούν» στους τραπεζίτες ως χρεολύσια.
Με άλλα λόγια από τα 55 δισ. που θέλει να μαζέψει η κυβέρνηση, τα 32,5 δισ. θα πάνε κατευθείαν πίσω στις τσέπες του Λάτση, του Βγενόπουλου, του Κωστόπουλου και των άλλων τραπεζιτών εντός κι εκτός συνόρων.
Οι τράπεζες που δανείζονταν από την ΕΚΤ με επιτόκιο λιγότερο από 1%, αγόραζαν ελληνικά ομόλογα με προσδοκίες να κερδίσουν σημαντικά ποσά από τη διαφορά των επιτοκίων, με την απόδοση τώρα των δεκαετών ομολόγων να έχει εκτοξευτεί σε ύψη ρεκόρ, φτάνοντας στα τέλη Ιανουαρίου το 7,24%!
Στο εξωτερικό, ομόλογα του ελληνικού δημοσίου κρατάνε στα χέρια τους τραπεζίτες σε ποσοστό 23% στη Βρετανία και Ιρλανδία, ακολουθούν σε Γαλλία με 11% και σε Ιταλία με 6%, ενώ ένα 9% (ή 27 δισ. ευρώ) των 300 δισ. ευρώ χρέους «κρατούν» τράπεζες σε Γερμανία, Αυστρία και Ελβετία, ενώ 6% κρατούν σε Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο.
Οι διεθνείς τραπεζικοί όμιλοι κατέχουν ελληνικά ομόλογα που αντιστοιχούν στο 88% του ΑΕΠ, σχεδόν στο 73% του δημοσίου χρέους. Πουλάνε Ελλάδα (μετοχές ομόλογα), αλλά δεν αντέχουν και μια χρεοκοπία α λα Lehman. "Αν έχαναν πολλά από τα δανεικά τους, θα έτριζε όλο το οικοδόμημα της ευρωζώνης και των Βαλκανίων που είναι στενά συνδεδεμένα".
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), το συνολικό άνοιγμα των ευρωπαϊκών τραπεζών σε Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία φθάνει στα 2,4 τρισ. δολάρια. Πρώτες όλων οι γερμανικές τράπεζες, η έκθεση των οποίων στις τρεις προαναφερθείσες χώρες έφθανε στο τέλος του περασμένου Σεπτεμβρίου στα 330,8 δισ. δολάρια. Ακολουθούν οι γαλλικές και οι βρετανικές με 306,8 δισ. δολ. και 156,3 δισ. δολ. αντίστοιχα. Γι' αυτό, ό,τι και να λένε περί χρεοκοπίας ή μη, στο δια ταύτα αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να μην χάσουν τα λεφτά τους και να αποκτήσουν παραπάνω κερδοσκοπώντας με τα spread.
Αν αποφάσιζε η σύγχρονη Ελλάδα να τιμήσει τον αρχαίο νομοθέτη Σόλωνα επαναφέροντας τη Σεισάχθεια, κι αρνούταν να πληρώσει τόκους και χρεολύσια, το έλλειμμα θα εξαφανιζόταν μονομιάς και στη θέση του θα είχαμε ένα πλεόνασμα ύψους 10 δισ. ευρώ, ικανό να χρηματοδοτήσει την πιο γενναιόδωρη και φιλολαϊκή πολιτική παροχών!
Ακούγεται εξωπραγματικό και ανεφάρμοστο; Μήπως όμως είναι μονόδρομος αν σκεφτούμε τι θυσίες απαιτούνται προκειμένου να περιοριστούν χρέη και ελλείμματα δηλαδή να θησαυρίσει μια χούφτα τοκογλύφων;
