Η ώρα της αλήθειας για το ευρώ

Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου

  «Οι μεγάλες καταστροφές παρακινούν τους πιο ένθερμους θρησκευόμενους να γίνουν δυο φορές πιο ευσεβείς». Έτσι ξεκινάει το άρθρο του Σερζ Αλιμί, διευθυντή του γαλλικού περιοδικού Le Monde Diplomatique, αναφορικά με τη νέα υποτροπή της ευρωκρίσης και τη σύνοδο κορυφής των 27, που αρχίζει σήμερα στις Βρυξέλλες.

Είναι η 18η «κρίσιμη» σύνοδος κορυφής για τη «διάσωση» του ευρώ μέσα σε δυόμιση χρόνια. 

Κάθε φορά, το κοινό νόμισμα βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης, αλλά διασώζεται στις δώδεκα παρά πέντε χάρη στις «θαρραλέες» αποφάσεις των Ευρωπαίων ηγετών.

Τι αδικία όμως: Οι αγορές δεν πείθονται, το ευρώ ξαναμπαίνει στην εντατική και στην επόμενη σύνοδο διασώζεται εκ νέου, με καινούργιες θαρραλέες αποφάσεις των 27, οι οποίοι, βέβαιοι για την ορθότητα της θεραπευτικής αγωγής, απλώς αυξάνουν τις δόσεις των φαρμάκων. 

Στο μεταξύ, από εξάμηνο σε εξάμηνο τα κράτη- ασθενείς, που κινδυνεύουν να μολύνουν ολόκληρη την ευρωζώνη, αντί να περιορίζονται, αυξάνονται και πληθύνονται: Από την Ελλάδα- μοναδικό μαύρο πρόβατο της Ευρώπης, φτάσαμε ήδη να έχουμε πέντε χώρες σε μηχανισμούς στήριξης, ύστερα από την προσθήκη της Κύπρου και της Ισπανίας, ενώ όλα δείχνουν ότι έρχεται όπου νάναι η ώρα και της Ιταλίας.

Μπορεί τα γεγονότα να είναι πεισματάρικα, δεν φαίνονται όμως ικανά να κλονίσουν τις ιδεοληψίες των ποικίλων αποχρώσεων ευρωπαϊστών. 

Επιβεβαιώνοντας τον Αλιμί, ομνύουν μετά από κάθε καινούργιο γύρο της κρίσης με ακόμη μεγαλύτερο ζήλο ότι «η λύση βρίσκεται όχι σε λιγότερη, αλλά σε περισσότερη Ευρώπη». Ουδέν κακόν αμιγές καλού, μας διαβεβαιώνουν οι γνωστές ομιλούσες γραβάτες στα δελτία των οκτώ: Τώρα που η κρίση οδηγεί στο μη περαιτέρω, ακόμη και η Μέρκελ θα πειστεί, η λιτότητα θα δώσει τη θέση της στην ανάπτυξη, τα ποθητά ευρωομόλογα θα θεσπιστούν, η νομισματική ένωση θα συμπληρωθεί από την πολιτική και το όνειρο των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης θα γίνει επιτέλους πραγματικότητα.

Τόσο καλά. Ή μήπως όχι;

Ας ξεκινήσουμε από τα του οίκου μας, που μας ενδιαφέρουν πιο άμεσα.

Παρότι η Γερμανία και οι σύμμαχοί της εδέησαν να αποκτήσουν πρωθυπουργό της αρεσκείας τους, χάρη στο φόβο της οικονομικής κατάρρευσης που είχαν καλλιεργήσει, δεν εννοούν να διευκολύνουν σε τίποτα την ήδη νοσούσα (πολιτικά) τρικομματική κυβέρνηση ΝΔ- ΠΑΣΟΚ- ΔΗΜΑΡ. Από την πρώτη στιγμή ο πολύς κ. Σόιμπλε ξέκοψε κάθε σκέψη για επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου, αφήνοντας ανοιχτό μόνο το ενδεχόμενο της επιμήκυνσής του- κάτι που φυσικά σημαίνει και επιμήκυνση των δεινών για τον ελληνικό λαό. Άλλωστε, η επιλογή του κ. Στουρνάρα για το υπουργείο Οικονομικών- ενός ανθρώπου του ΣΕΒ, που συνέταξε μαζί με τον «Ταλιμπάν» του νεοφιλελευθερισμού Στέφανο Μάνο το διαβόητο «Σχέδιο Αρχιμήδης» για την εκποίηση λιμανιών, αεροδρομίων και κρατικών ακινήτων αντί πινακίου φακής- βοά για τον ακραιφνώς μνημονιακό χαρακτήρα της κυβέρνησης και για το ποιόν των μέτρων που θα ακολουθήσουν.

Είναι πιθανό οι τρεις σωματοφύλακες της μνημονιακής κυβέρνησης να αναζητήσουν φύλλο συκής για το επικείμενο Βατερλώ των Βρυξελλών στο περίφημο «Αναπτυξιακό Σύμφωνο», που υποτίθεται ότι θα συμπληρώσει το δημοσιονομικό. Πρόκειται για το πακέτο, ύψους 130 δις ευρώ (μόλις το 1% του ΑΕΠ της ευρωζώνης) που ζητούσε επιμόνως ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και υποτίθεται ότι συμφώνησαν οι τέσσερις ισχυρότερες χώρες της ευρωζώνης (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία) κατά την πρόσφατη συνάντησή τους.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για «ένα μπαλόνι, φουσκωμένο με ζεστό αέρα», όπως έγραψε με ανελέητο ρεαλισμό το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, επεξηγώντας: «Οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής γνωρίζουν καλά ότι πρόκειται για απόφαση διακοσμητικής φύσης, με στόχο να εντυπωσιαστούν οι ψηφοφόροι και οι αγορές. Το Αναπτυξιακό Σύμφωνο δεν περιέχει απολύτως τίποτα νέο και μόνη του φιλοδοξία είναι να βοηθήσει τον Γάλλο πρόεδρο να κρατήσει τα προσχήματα». Στο σχετικό ρεπορτάζ αποκαλύπτεται ότι τα 55 δις που υποτίθεται ότι θα διατεθούν για ανάπτυξη από τα διαρθρωτικά ταμεία προβλέπονται ήδη στον κοινοτικό προϋπολογισμό, χωρίς να προστίθεται ούτε ένα σεντ. Όσο για τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (μόλις 10 δις για το σύνολο της ευρωζώνης, δηλαδή κάτι ψιλά εκατομμυριάκια για την Ελλάδα) και τα «αναπτυξιακά ομόλογα» που θα εκδοθούν (18 δις), πέραν του ότι συνιστούν σταγόνες στον ωκεανό, είναι αμφίβολο αν αξιοποιηθούν ποτέ, μια και υπό τις παρούσες συνθήκες κρίσης ελάχιστοι επενδυτές έχουν διάθεση να ρισκάρουν στο χειμαζόμενο μεσογειακό Νότο.
Κατά τα λοιπά, η Άγκελα Μέρκελ απέκλεισε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την έκδοση ευρωομολόγων, ακόμη και για μέρος του δημοσίου χρέους των προβληματικών χωρών, δηλώνοντας: «δεν υπάρχει περίπτωση να τα δεχτώ όσο ζω»! Κατέστησε μ’ αυτό τον τρόπο σαφές ότι θα υπερασπιστεί με νύχια και με δόντια την ηγεμονική θέση της Γερμανίας στην ιμπεριαλιστική και ληστρική Ε.Ε., που της επιτρέπει να καρπώνεται εμπορικά πλεονάσματα σε βάρος των εταίρων της, αφήνοντας ακέραια τα χρέη στους τελευταίους. Τα δικά σας- δικά μας, τα δικά μας- δικά μας. 

Με αυτά τα δεδομένα, ο πρώτος, άμεσος και πιθανότερος κίνδυνος που διαγράφεται είναι να καταλήξει η σύνοδος σε ευχολόγια και ημίμετρα που δεν θα καθησυχάσουν ούτε καν προσωρινά τις αγορές, οδηγώντας σε νέο παροξυσμό την κρίση της ευρωζώνης, με απρόβλεπτες συνέπειες. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι η έξοδος από το ευρώ διαγράφεται ως πιθανότατο ενδεχόμενο, παρά το γεγονός ότι και οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι είναι διατεθειμένοι να δεχθούν και το πιο αντιλαϊκό μέτρο, και την πιο οδυνηρή εθνική ταπείνωση στο όνομα του κοινού νομίσματος. 

Οι δυνάμεις της Αριστεράς θα πρέπει να προετοιμάζονται από τώρα πολύ σοβαρά για το ενδεχόμενο να σκάσει η βόμβα του ευρώ στα χέρια της τρικομματικής κυβέρνησης, προκαλώντας τραπεζικό και οικονομικό χάος- κάτι ανάλογο με το corralito της Αργεντινής, που πυροδότησε την εξέγερση.

  Ο δεύτερος, όχι τόσο πιθανός στο άμεσο μέλλον, αλλά μεσοπρόθεσμα μεγαλύτερος κίνδυνος είναι το όνειρο της «περισσότερης Ευρώπης», να γίνει τελικά πραγματικότητα, αλλά μόνο για να αποδειχθεί εφιάλτης. Το σχετικό σχέδιο, το οποίο επεξεργάστηκε η «συμμορία των τεσσάρων», όπως έχει πολιτογραφηθεί στον ευρωπαϊκό Τύπο- Ρομπάι, Μπαρόζο, Γιούνκερ, Ντράγκι- βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: Τραπεζική Ένωση, Δημοσιονομική Ένωση, Οικονομική Ένωση και Πολιτική Ένωση. Οι εκ δεξιών και εξ ευωνύμων ευρωπαϊστές θα δουν, ενδεχομένως, σ’αυτό το σχέδιο τον Οδικό Χάρτη για τις ονειρικές Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για τον Οδικό Χάρτη προς τη σύγχρονη εκδοχή της Αγίας Ρωμαϊκής Γερμανικής Αυτοκρατορίας.

Το πιο άμεσα υλοποιήσιμο από τα τέσσερα προαναφερθέντα μέτρα, η τραπεζική ένωση, θα αντιμετωπίσει τους κινδύνους τραπεζικού πανικού καθώς θα προβλέπει ευρωπαϊκή εγγύηση των καταθέσεων. Επιπλέον, θα αποσυζεύξει τις δύο αλληλοτροφοδοτούμενες εστίες αποσταθεροποίησης της ευρωζώνης, το δημόσιο χρέος και τις τραπεζικές επισφάλειες. Ωστόσο, το τίμημα θα είναι ο αποφασιστικός έλεγχος των μόνο κατ’ όνομα πλέον, «εθνικών» τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή από άλλη κεντρική, ευρωπαϊκή αρχή, δηλαδή, σε τελευταία ανάλυση, από το Βερολίνο και τη Φραγκφούρτη.
Έπειτα, η δημοσιονομική ένωση θα μπορούσε να σημάνει, σε κάποια φάση, ακόμη και την έκδοση ευρωομολόγων, αλλά μόνο για εκείνο το τμήμα του χρέους κάθε χώρας που αντιστοιχεί στο 60% του ΑΕΠ- το ανώτατο όριο που προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας. Μέρκελ και Σόιμπλε έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν απορρίπτουν από θέση αρχής μια τέτοια εξέλιξη. Θέτουν όμως ως προϋπόθεση να υπάρξει μεταβίβαση της εθνικής κυριαρχίας στην Ευρώπη, με τη θέσπιση Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών, ο οποίος, μαζί με την Κομισιόν, θα έχει βέτο στους εθνικούς, κρατικούς προϋπολογισμούς.

Αυτό σημαίνει ότι οι αδύναμες, υπερχρεωμένες χώρες θα περιπέσουν σε κατάσταση προτεκτοράτου έναντι της Γερμανίας και των πλεονασματικών, Βορείων συμμάχων της (Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία κλπ). Επιπλέον, η φορολογική πολιτική θα καθορίζεται ενιαία, από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες- κάτι, που με δεδομένη τη νεοφιλελεύθερη ηγεμονία θα βάλει εκ προοιμίου ταφόπλακα σε κάθε σκέψη αναδιανεμητικής πολιτικής μέσω της προοδευτικής φορολογίας. 

Όσο για την Οικονομική Ένωση, η Γερμανία έχει καταστήσει απολύτως σαφές τι εννοεί: Την ευθυγράμμιση του συνόλου των κρατών- μελών στη λογική των «διαρθρωτικών αλλαγών» για την (υποτιθέμενη) άνοδο της ανταγωνιστικότητας- ιδιωτικοποιήσεις, απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, των συνδικάτων και των συλλογικών συμβάσεων κλπ. 

Τέλος, η πολιτική ένωση, με δεδομένο το δημογραφικό, οικονομικό και πολιτικό βάρος της Γερμανίας και των δεδομένων συμμάχων της, θα σημάνει τη μετατροπή των περιφερειακών χωρών σε ένα είδος ενδοχώρας μιας ΝΑΤΟϊκής Ευρώπης δύο ταχυτήτων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πιο ανάλγητος Γερμανός πολιτικός, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, είναι και ο πιο ένθερμος οπαδός μιας «ομοσπονδιακής» (διάβαζε γερμανικής) Ευρώπης, με πρόεδρο εκλεγμένο απ’ ευθείας από το σύνολο των Ευρωπαίων πολιτών και απόδοση στην Κομισιόν αρμοδιοτήτων πραγματικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Υπό αυτό το πρίσμα, η ελληνική Αριστερά επωμίζεται μεγάλες ευθύνες- μια και οι τρεις συνεταίροι της μνημονιακής κυβέρνησης είναι βέβαιο ότι απλώς θα προσυπογράψουν οτιδήποτε αποφασίσουν, αύριο ή μεθαύριο, οι πιστωτές μας. 

 Ειδικά για τον ΣΥΡΙΖΑ πλησιάζει η ώρα που θα κληθεί να κόψει τον Γόρδιο Δεσμού του συχνά δογματικού ευρωπαϊσμού. Ακόμη κι αν η σημερινή ηγεσία του δεν επιθυμεί ή δεν μπορεί να επιλέξει την έξοδο από την ευρωζώνη ως πρώτη επιλογή της, οφείλει να προετοιμάσει τον ελληνικό λαό για το σοβαρό ενδεχόμενο να αναγκασθεί η Ελλάδα, είτε με αυτήν, είτε με μια επόμενη, αριστερή κυβέρνηση, να φύγει από την ευρωζώνη. Η γραμμή «μην ανησυχείτε, εγγυούμαστε την παραμονή στο ευρώ, οι Γερμανοί απλώς μπλοφάρουν» δεν έπεισε προεκλογικά και πολύ περισσότερο δεν θα πείσει αύριο τα ταλαντευόμενα στρώματα, γιατί απλούστατα στερείται ρεαλισμού. Επιπλέον, οφείλει να πάρει καθαρή θέση εναντίον των σχεδίων για μια αντιδραστική «εμβάθυνση» της ευρωπαϊκής ενοποίησης, στην κατεύθυνση που επιβάλλουν οι Γερμανοί και η οποία θα συρρικνώσει απελπιστικά ό,τι έχει απομείνει από την εθνική ανεξαρτησία και τη λαϊκή κυριαρχία.
Πηγή: The PressProject