Σπύρος Μαρκέτος: Η Χρυσή Αυγή και η άνοδος του Φασισμού

Μετάφραση από δημοσίευση  στο The  Guardian on Facebook

Oι φασίστες δεν πολλαπλασιάστηκαν  ξαφνικά στην Ελλάδα – Οι ιδέες τους διείσδυσαν  σταδιακά στη συνείδηση του κοινού.

Η εκλογική απογείωση της Χρυσής Αυγής βρήκε  την Ελλάδα  σε έκπληξη. Σε διάστημα λίγων μηνών πέρασε από την ασημαντότητα στο σχεδόν 7% της εθνικής ψήφου, ένα  ποσοστό που διατηρήθηκε κατά τις εκλογές του Ιουνίου, όταν οι ψηφοφόροι είχαν ενημερωθεί έγκαιρα  για το νεοναζιστικό χαρακτήρα της. Αυτό το κόμμα έχει τώρα μια μάλλον ομοιόμορφη  γεωγραφική κατανομή και κατανομή στα φύλα, ελαφρώς υψηλότερη μεταξύ των ανδρών και σε δεξιές περιοχές, αλλά και μια σαφή κοινωνική βάση - κυρίως μικρών ιδιοκτητών, άνεργων, μελών των δυνάμεων ασφαλείας, καθώς και του εγκληματικού υποκόσμου.

Από πού προήλθε η Χρυσή Αυγή; Είναι ένα εθνικό φαινόμενο ή μήπως προμηνύει μια ευρωπαϊκή τάση; Θα μπορούσαν παρόμοια κόμματα να αυξηθούν και σε άλλες κοινωνίες που μαστίζονται από την οικονομική κρίση; 

Σίγουρα, δεν μπορεί να κατηγορηθεί για τυχόν «εθνικά» χαρακτηριστικά. Αν μη τι άλλο, η Ελλάδα ήταν, μαζί με τη Βρετανία, μια από τις πολύ λίγες χώρες που δεν ανέπτυξαν κανένα  μαζικό φασιστικό κίνημα πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Οι φασίστες δεν πολλαπλασιάστηκαν ξαφνικά στην Ελλάδα. Αντίθετα,  οι ακροδεξιές ιδέες και αξίες διείσδυσαν σταδιακά στη συνείδηση του κοινού, και έγιναν mainstream τα τελευταία 20 χρόνια.  . Στη συνέχεια, η τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ), επέβαλε μέτρα βίαιης  εξαθλίωσης, που δημιούργησαν επιπλέον  ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις παρακμής  και θυματοποίησης, αλλά και αισθήματα εθνικού διωγμού και ταπείνωσης. Όλα αυτά, όπως οι Αμερικανός ιστορικός Ρόμπερτ Πάξτον ισχυρίζεται στην επιβλητική του " Ανατομία του Φασισμού", βοηθούν στην άνοδο του φασισμού. Τέλος, όταν η κρίση αφαίρεσε  την εκλογική πελατεία  των κυβερνώντων κομμάτων, πολλοί από τους ψηφοφόρους τους στράφηκαν προς εκείνους οι οποίοι υποστήριζαν ανοιχτά αυτό που  οι παραδοσιακοί πολιτικοί  μόνο υπονοούσαν.

 Η Χρυσή Αυγή εμφανίστηκε στο εκλογικό στερέωμα το Νοέμβριο του 2011, όταν όλες οι άλλες  δεξιές δυνάμεις συμμετείχαν στη μη εκλεγμένη, και αντιπαθή, κυβέρνηση του τραπεζίτη, Λουκά Παπαδήμου. Προέβαλε  μια αντι-συστημική εικόνα, αλλά στην πραγματικότητα οι  στόχοι και οι  πρακτικές της  ήταν σε αρμονία με εκείνες των ισχυρών ελληνικών φορέων. Για παράδειγμα, οι μετανάστες άρχισαν να δαιμονοποιούνται από την  ίδια τη πολιτεία. Γκετοποιήθηκαν  και τα δικαιώματά τους ακυρώθηκαν στην πράξη.  Οι γραφειοκράτες απέτυχαν να επιβάλλουν την προστατευτική εργατική νομοθεσία. Η αστυνομία και το δικαστικό σώμα δεν άσκησαν  διώξεις  φασιστών στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας, η οποία είναι λίγο ως πολύ  επαρκής, και δεν τιμωρούν  τις ρατσιστικές επιθέσεις, τον αντισημιτισμό  και τη διάδοση του μίσους, όλα σήματα κατατεθέντα  της Χρυσής Αυγής.

Η άνοδος του φασισμού οφείλει  επίσης πολλά στα κυρίαρχα  μέσα ενημέρωσης. Ουσιαστικά μη ελεγχόμενα  από το κράτος, κατεχόμενα  από λίγους μικρούς Μπερλουσκόνι,  τα ελληνικά τηλεοπτικά κανάλια εδώ και δεκαετίες καλλιεργούν το σοβινισμό, το ρατσισμό, το σεξισμό και το μίσος  κατά των μεταναστών. Τώρα  παρουσιάζουν συνήθως τα στελέχη της  Χρυσής Αυγής ως κανονικούς  ανθρώπους, εξερευνούν την  ελαφρύτερη πλευρά τους, ακόμη και τους  μετατρέπουν σε είδωλα του life-style ή τηλε-προσωπικότητες. Σπάνια συζητούν για τα βίαια εγκλήματα για τα οποία πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους έχουν κατηγορηθεί ή καταδικαστεί.
Περισσότερο ανησυχητική είναι η ευκολία με την οποία οι συντηρητικοί δικαιολογούν φασιστικές ενέργειες.
.Η πρόσφατη βίαιη επίθεση από τον Ηλία Κασιδιάρη, έναν εκπρόσωπο της  Χρυσής Αυγής, σε δύο αριστερές βουλευτίνες ,  που μεταδόθηκε ζωντανά στην εθνική τηλεόραση, χαιρετήθηκε  από πολλούς δεξιούς, και αποδείχθηκε νικητής σε ψηφοφορία. Ο επικεφαλής  της Νέας Δημοκρατίας για τη Βόρεια Ελλάδα αμέσως δήλωσε ότι το κόμμα του και η Χρυσή Αυγή ήταν "αδελφές οργανώσεις", χωρίς να προκαλέσει οποιαδήποτε κριτική μεταξύ των συναδέλφων του. 

Τα  προνομιακά στρώματα και οι  παραδοσιακοί  πολιτικοί  βλέπουν όλο και περισσότερο την καλλιέργεια ενός  φασιστικού μαζικού κινήματος ως νόμιμη απάντηση στην προώθηση  της αριστεράς. Σε συνθήκες κοινωνικής αποδιάρθρωσης και οικονομικής ελεύθερης πτώσης, αυτό μπορεί να έχει εκρηκτικές συνέπειες.

Η αριστερά υποτίμησε  οικτρά αυτή την απειλή όλα αυτά τα χρόνια, ελπίζοντας ότι θα εξατμιστεί από μόνο της . Η ηγεσία της δεν έχει ακόμα καμία στρατηγική για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του φασισμού.  Ο ΣΥΡΙΖΑ μέχρι πρόσφατα θεωρούσε  τη δημοκρατική ομαλότητα δεδομένη, ενώ το Κομμουνιστικό Κόμμα φαίνεται αποφασισμένο να επαναλάβει όλα τα λάθη των γερμανών κομμουνιστών, που έφεραν  τον Χίτλερ στην εξουσία.

Και τα δυο κόμματα  αρνήθηκαν να κινητοποιηθούν όταν η  Χρυσή Αυγή, με την υποστήριξη της αστυνομίας, δημιούργησε ένα φέουδο σε κεντρική γειτονιά της Αθήνας. Χρόνια ξεγνοιασιάς, στα οποία χιλιάδες επιθέσεις εναντίον των μεταναστών προκάλεσαν λίγες  αντιδράσεις, οδήγησαν βουλευτές να χτυπιούνται  μπροστά από τις κάμερες. Και τότε ακόμη  αρνήθηκαν να καλέσουν μαζική κινητοποίηση ενάντια στους τραμπούκους. Το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας που γινόταν αντιληπτό  ήταν ότι, όταν οι φασίστες χτυπούν  την ηγεσία της  αριστεράς, η τελευταία δείχνει μια πιο χριστιανική πραότητα. Αυτό ενσταλάζει λίγο ενθουσιασμό στην αποδοχή τους και ακόμη λιγότερο αυτοσεβασμό.

Η ελπίδα προέρχεται κυρίως από την αντίδραση της κοινωνίας των πολιτών. 

Τις τελευταίες εβδομάδες τοπικά αντιφασιστικά μέτωπα έχουν ξεπηδήσει από τα κάτω σε πολλά σημεία, με ελάχιστη υποστήριξη από την επίσημη αριστερά. Μαζικά αντιναζιστικά συλλαλητήρια,  με κινητοποίηση πολλών χιλιάδων ανθρώπων, ταρακούνησαν  τις κύριες πόλεις της Ελλάδα. Μάλιστα μιλούν για ομάδες αυτοάμυνας που θα  αποτελούνται από ντόπιους και μετανάστες, που θα αντιμετωπίσουν την Χρυσή Αυγή στους δρόμους και θα  παρέχουν σε όλους την ασφάλεια που τώρα το κράτος προσφέρει σε λίγους.

Η φασιστική  προέλαση στην κατεχόμενη από την τρόικα Ελλάδα είχε προβλεφθεί από τους αναλυτές.  

Οι παράγοντες που την τροφοδότησαν  υπάρχουν και σε άλλες κοινωνίες. Στις χώρες της ευρωζώνης που πέφτουν θύματα της κρίσης του χρέους, ο φασισμός θα επανέλθει στο προσκήνιο. Έχει ασθενέστερη δυναμική από ό, τι στη δεκαετία του 1930, αλλά είναι επικίνδυνος και πάλι.  

Οι Ευρωπαϊκές ελίτ έχουν παίξει με τη φωτιά για πάρα πολύ καιρό.  Η Καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, πέτυχε εκεί όπου ο ίδιος ο Φύρερ είχε αποτύχει, στη δημιουργία ενός ναζιστικού κόμματος στην Ελλάδα. Παρόμοια κατορθώματα, θα απαιτήσουν λιγότερη προσπάθεια σε άλλες χώρες.

Αντιπληθωριστικές οικονομικές πολιτικές που αναμιγνύονται με μια ανοχή της πολιτείας στις  φασιστικές  ενέργειες, τη  συμπάθεια από τα ΜΜΕ, μια δεξιά  που χρειάζεται συμμάχους στους δρόμους και μια κοιμισμένη αριστερά είναι μια συνταγή για τη καταστροφή.  

Τα αδέλφια της Χρυσής Αυγής μπορεί να  περιπολούν  στη Μπολζάνο ή στο Μπέρμιγχαμ νωρίτερα από ό, τι φανταζόμαστε.

ΥΓ.

Η μετάφραση δική μας.

Εκ των προτέρων ζητούμε συγγνώμη για πιθανά μικρά μεταφραστικά λάθη.

Κάθε διορθωτική παρατήρηση άκρως επιθυμητή και ευπρόσδεκτη.