Μέσα στο χώρο των νοσοκομείων και ιδιαίτερα στο νοσηλευτικό σώμα εξελίσσεται μια άγρια σύγκρουση μηχανισμών με επίδικο τη συνδικαλιστική εκπροσώπησή του.
Ενδεικτικά διαβάστε (αν έχετε το κουράγιο ) εδώ και εδώ και εδώ και εδώ και εδώ και εδώ και εδώ.
Από τη μια η ΠΟΕΔΗΝ και από την άλλη η ΠΑΣΥΝΟ-ΕΣΥ και η ΠΑΣΟΝΟΠ.
Η ΠΟΕΔΗΝ είναι γνωστή σαν η δευτεροβάθμια ομοσπονδία των εργαζομένων στα Νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας και που μέλη της είναι τα πρωτοβάθμια σωματεία που υπάρχουν στα Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας και στην Πρόνοια .
Η ΠΑΣΥΝΟ-ΕΣΥ(Πανελλήνια Συνδικαλιστική Νοσηλευτική Ομοσπονδία του ΕΣΥ), στην αρχή σαν σύλλογος αποκλειστικά νοσηλευτών τριτοβάθμιας (ΠΕ και ΤΕ) εκπαίδευσης και αργότερα σαν ομοσπονδία με 19, προς το παρόν, πρωτοβάθμια σωματεία μέλη, «φιλοδοξεί» να εκφράσει αποκλειστικά τους νοσηλευτές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η ΠΑΣΟΝΟΠ (Πανελλήνια Συνδικαλιστική Ομοσπονδία Νοσηλευτικού Προσωπικού) που εγγράφει ως μέλη της νοσηλευτές όλων των βαθμίδων (ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ) έχει μια αξιόλογη παρουσία κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα αλλά τώρα δραστηριοποιείται και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Οι εκατέρωθεν ανταλλαγές οξύτατων ανακοινώσεων από τις διοικήσεις τους δίνουν και παίρνουν, προκαλώντας αισθήματα αγανάκτησης και έντονου σκεπτικισμού από πολλούς εργαζόμενους και ιδιαίτερα νοσηλευτές στα νοσοκομεία.
Θα προσπαθήσουμε λοιπόν να κάνουμε μια πρώτη και αναπόφευκτα ατελή προσέγγιση στο θέμα αυτό.
Είναι γνωστό ότι το νοσηλευτικό επάγγελμα ήταν για αιώνες με ανύπαρκτο επαγγελματικό προφίλ. Η νοσηλευτική ως πράξη, ασκείτο από μοναχές ή γυναίκες που δρούσαν για λογαριασμό φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Ο τίτλος «αδελφή»-τίτλος με τον οποίο αποκαλούνται οι μοναχές- που αποδιδόταν και αποδίδεται ακόμη ως ένα βαθμό στη χώρα μας στις επαγγελματικά παρέχουσες νοσηλευτικές υπηρεσίες είναι ενδεικτικός. Ο ρόλος αυτών των νοσηλευτριών ήταν στην πραγματικότητα βοηθητικός και διεκπεραιωτικός δίπλα στους γιατρούς, των οποίων τις εντολές απλά εκτελούσαν. Ως εκ τούτου δεν απαιτούνταν κάποιες ιδιαίτερες γνώσεις με την έννοια των μακρόχρονων σχετικά σπουδών πάνω στο αντικείμενο τους.
Αυτές οι ιστορικές ρίζες καθόρισαν και σε ένα βαθμό ακόμα καθορίζουν το επαγγελματικό προφίλ των νοσηλευτών και την όποια καταξίωση του επαγγέλματος τους στην κοινωνική συνείδηση Είναι χαρακτηριστικό ότι αρχικά οι πρώτες «νοσηλεύτριες» ήταν οι λεγόμενες «πρακτικές».Ενώ πολύ αργότερα άρχισαν να συγκροτούνται σχολές εκπαίδευσης διετούς διάρκειας (και μετά και κάποιες τριετούς) δίπλα και μέσα στα Νοσοκομεία και συνήθως οι περισσότερες κάτω από τον ιδεολογικό ασφυκτικό έλεγχο της εκκλησίας ή παρεκκλησιαστικών οργανώσεων.
Αλλαγές όμως που άρχισαν να εμφανίζονται στο τομέα υγείας σε πολλές ευρωπαϊκές κοινωνίες αλλά και στη Ελλάδα άρχισαν να ασκούν πιέσεις και στην άσκηση της νοσηλευτικής . Οι αλλαγές στην επιστημονική γνώση, οι αλλαγές στην αντίληψη των κοινωνιών για την περίθαλψη , αλλαγές στα ίδια τα συστήματα υγείας , οι νέες ιδέες για την πρόληψη και τη μετανοσοκομειακή φροντίδα , η επανάσταση στη τεχνολογία και στον τομέα της υγείας, η ανάγκη πιστοποίησης των νοσηλευτικών πράξεων, οι πιέσεις που ασκούν οι δημογραφικές αλλαγές στα συστήματα υγείας, το καθολικό αίτημα των κοινωνιών και των πολιτών σήμερα για πολύ υψηλού επιπέδου υπηρεσίες Υγείας και περίθαλψης, απαιτούν πλέον κατά την άσκηση της νοσηλευτικής, υψηλού επιπέδου βασικές γνώσεις από ένα ευρύ φάσμα επιστημών, συνεχή κατάρτιση, νέες δεξιότητες, περισσότερη πρωτοβουλία και αυτονομία στην αντιμετώπιση των ασθενών, νέα ηγετικά καθήκοντα .
Όλα αυτά οδήγησαν στην ανάπτυξη της νοσηλευτικής εκπαίδευσης με την ένταξή της στη τριτοβάθμια εκπαίδευση (αρχικά με τα ΚΑΤΕΕ, αργότερα με τα ΤΕΙ και πριν από λίγα χρόνια μέσα από τη δημιουργία Πανεπιστημιακών Νοσηλευτικών Τμημάτων).
Έγινε μια σημαντική κίνηση προς τα μπρος με
1) τον εμπλουτισμό των προγραμμάτων σπουδών στις σχολές σε ιατροκεντρικό-κλινικό περιεχόμενο,
2) με την ανάδειξη πληθώρας μεταπτυχιακών κ διδακτορικών (κλινικών , έρευνας , μάνατζμεντ κλπ)
3)με την ορθολογικοποίηση των κάθε είδους κλινικών-νοσηλευτικών διαδικασιών δια μέσου της θέσπισης πρωτοκόλλων για το κάθε τι μέσα στις μονάδες υγείας.
Σαν αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν η εμφάνιση τα τελευταία χρόνια των αναρίθμητων επιμέρους κλαδικών επιστημονικών εταιρειών και συλλόγων που ξεφύτρωσαν και στους νοσηλευτές (πχ Καρδιολογικός Νοσηλευτικός Τομέας, Σύλλογος Διπλωματούχων Νοσηλευτών Χειρουργείου, Πανελλήνιος Σύλλογος Νοσηλευτών Νεφρολογίας κλπ), που αναδεικνύουν βέβαια, κατά ένα μέρος την ανάγκη για μεταπτυχιακή εξειδίκευση και εμβάθυνση σε επιμέρους κλινικούς τομείς και για την χορήγηση ,υποχρεωτικά πλέον, της κλινικής ειδικότητας στα πρώτα χρόνια μετά τον διορισμό του νοσηλευτή.
Η Νοσηλευτική άρχισε να αναγνωρίζεται βαθμιαία όλο και περισσότερο μέσα στο τομέα υγείας σαν μια ξεχωριστή επιστημονική οντότητα, ισότιμη με άλλες επιστημονικές οντότητες όπως η ιατρική, η φαρμακευτική ,η οδοντιατρική κλπ κλπ.
Το επαγγελματικό προφίλ των νοσηλευτών αλλάζει και αυτό. Αυτή η τάση θα συνεχιστεί και στο μέλλον με επιταχυνόμενους ρυθμούς.Αν και είναι αλήθεια ότι εδώ έχουμε μια σχετική υστέρηση σαν Ελληνική κοινωνία.
Αποτέλεσμα αυτής της επαγγελματικής αναβάθμισης ήταν ότι άρχισε να διαμορφώνεται μια πιο ενεργή, πιο διεκδικητική συντεχνιακή συνείδηση στις τάξεις των νοσηλευτών που ζητούσε την αυτοεπιβεβαίωσή της και την κοινωνική καταξίωση.
Κορύφωση αυτής της διαδικασίας ήταν και η δημιουργία της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος (ΕΝΕ), ένα αντίστοιχο του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ), ενός σύγχρονου «επιμελητηρίου» που φιλοδοξεί να αποτελεί το θεσμικό συνομιλητή του Υπουργείου εκ μέρους της νοσηλευτικής κοινότητας, με αυξανόμενο μέγεθος επιρροής και δύναμης .
Βέβαια εδώ πρέπει να τονιστεί, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, η ιδιαιτερότητα του κλάδου σε σχέση με άλλους κλάδους (γιατροί, μηχανικοί) που βρίσκεται στην εκπαιδευτική του ανομοιογένεια (νοσηλευτές πολλών βαθμίδων), γεγονός που προκάλεσε κατά τη συγκρότηση της ΕΝΕ ένα ενδονοσηλευτικό εμφύλιο, καθώς αποκλείστηκε κατά τη συγκρότησή της ένα μεγάλο κομμάτι της νοσηλευτικής υπηρεσίας (νοσηλευτές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης). Ένα σημαντικό κομμάτι εργαζομένων, (το οποίο πλέον επισήμως αποκαλείται «βοηθοί νοσηλευτών»), που ένα τμήμα του διακρίνεται για τη μεγάλη εργασιακή και κλινική εμπειρία , το οποίο τις προηγούμενες δεκαετίες στήριξε και κράτησε με αγώνα και κόπο σε αξιοπρεπή επίπεδα τη λειτουργία των δημόσιων νοσηλευτικών ιδρυμάτων (με τις τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό, σε τεχνικά μέσα και υποδομή) και αντιλήφθηκε ότι στην ουσία απαξιώνεται και μπλοκάρεται ο δρόμος του στο μέλλον, τόσο σε ότι αφορά τα εργασιακά δικαιώματα, όσο και αναφορικά με την όποια εν δυνάμει επιστημονική του περαιτέρω εκπαίδευση και εξέλιξη.
Αυτές οι αλλαγές δεν έγιναν αντιληπτές από το επίσημο γραφειοκρατικό συνδικαλιστικό κίνημα στο χώρο της Υγείας (ΠΟΕΔΗΝ). Αν και οι νοσηλευτές αποτελούσαν και αποτελούν το κύριο και βασικό κορμό της ομοσπονδίας, τη μαζικότερη εργασιακή πλειοψηφία στις μονάδες υγείας, οι συνδικαλιστικές ηγεσίες του χώρου, έντονα κομματικά εξαρτημένες με επίσης έντονα στοιχεία κυβερνητικού συνδικαλισμού, απαξιωμένες, αναξιόπιστες, απόμακρες από τα δρώμενα μέσα στο νοσηλευτικό σώμα, δεν μπόρεσαν να αντιληφθούν τα νέα δεδομένα, δεν μπόρεσαν να συλλάβουν τις αλλαγές αυτές ,δεν μπήκαν μπροστά για να οδηγήσουν τις εξελίξεις. Όταν το αντιλήφθηκαν ήταν ήδη πολύ αργά και κατέληξαν σε γραφικές ,σπασμωδικές κινήσεις.
Είναι ιδιαίτερα τραυματικές για όλους τους εργαζόμενους και ιδιαίτερα για τους νοσηλευτές οι εμπειρίες τους από τη δράση αυτό του είδους του γραφειοκρατικοποιημένου κυβερνητικού συνδικαλισμού και συνδικαλιστών τόσο σε επίπεδο πρωτοβάθμιων σωματείων όσο και σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπροσώπησης. Όπως σωστά επισημαίνεται: «Ποιος από μας άλλωστε δε μπορεί να θυμηθεί (και μάλιστα xωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια) τουλάχιστον μια περίπτωση, όπου συνδικαλιστές των πρωτοβάθμιων σωματείων συνδιοικούσαν και μοίραζαν αφειδώς υποσχέσεις για κομματικές διευκολύνσεις; Πόσες μετατάξεις και μετακινήσεις εργαζομένων δεν έγιναν με τη μεσολάβηση των σωματείων προς τη διοίκηση, με μόνο κριτήριο την κομματική ταυτότητα του αιτούντος; Ρίξτε μια ματιά στη στελέχωση των —διοικητικών κυρίως- υπηρεσιών των νοσοκομείων και μετρήστε πόσοι από τους εργαζομένους που βρίσκονται εκεί ξεκίνησαν ως διοικητικοί υπάλληλοι. Το αποτέλεσμα (το οποίο γνωρίζετε καλά) δε νομίζω να σας εκπλήξει...»
Η κοινωνία όπως και η φύση απεχθάνεται το κενό. Το κενό αυτό της εκπροσώπησης ήλθαν να το καλύψουν συλλογικότητες αποκλειστικά νοσηλευτικές με έντονα στοιχεία «συντεχνιασμού» όπως η ΠΑΣΥΝΟ-ΕΣΥ και η ΠΑΣΟΝΟΠ. Ο εκρηκτικός συντεχνιασμός τους (ιδιαίτερα της ΠΑΣΥΝΟ), ως ένα βαθμό δικαιολογημένος, αλλά πλήρως αιτιολογημένος, ήταν το ξέσπασμα μιας συλλογικής-επαγγελματικής νοσηλευτικής συνείδησης χρόνια καταπιεσμένης, καπελωμένης και απαξιωμένης. Ο εν υπνώσει γίγαντας είχε αρχίσει να ξυπνάει.
Φέρνουν όμως οι «νέες» αυτές συλλογικότητες κάτι καινούργιο ή κάτι που θα μας κάνει να πιστέψουμε ότι θα δώσουν μια νέα δυναμική ανάπτυξη στις διεκδικήσεις των νοσηλευτών ότι θα φέρουν μια άλλη λειτουργία πιο αμεσοδημοκρατική μέσα στο νοσηλευτικό σώμα;
Τα μέχρι στιγμής στοιχεία δεν μας έχουν πείσει για κάτι τέτοιο.
Ακολουθείται μια «από τα πάνω» προσπάθεια επίλυσης προβλημάτων με έγγραφες κυρίως παρεμβάσεις και ανακοινώσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζει το νοσηλευτικό σώμα (ιδιαίτερα από τη ΠΑΣΥΝΟ), ενώ δεν προκρίνεται η μαζική αγωνιστική συνδικαλιστική δράση στους τόπους δουλειάς για επίλυση των προβλημάτων. Αλήθεια πόσες κινητοποιήσεις (συλλαλητήρια ,συγκεντρώσεις , στάσεις εργασίας , επισχέσεις, απεργίες) οργάνωσαν για τη διεκδίκηση επίλυσης, έστω νοσηλευτικών θεμάτων, σε αντιδιαστολή με την ηγετική συνδικαλιστική γραφειοκρατία της ΠΟΕΔΗΝ;
Αλήθεια πόσες μαζικές γενικές νοσηλευτικές συνελεύσεις οργάνωσαν, έστω στους νομούς της χώρας που έχουν μια συγκρότηση, όπου εκεί θα αναπτυχθεί ο διάλογος, θα συγκρουσθούν απόψεις και αντιλήψεις και θα δρομολογηθούν διεκδικήσεις και κινητοποιήσεις για τα, έστω νοσηλευτικά, προβλήματα;
Αντί αυτού αντιλαμβανόμαστε μια κινητικότητα και ένα αλισβερίσι παραγόντων που θέλουν να ρυθμίσουν και να ελέγξουν τα πράγματα «από τα πάνω», με την εργαζόμενη νοσηλευτική πλειοψηφία καθηλωμένη σε ρόλο ψηφοφόρου και παρατηρητή .
Διακρίνουμε μια τάση επικέντρωσης στα καθαρά νοσηλευτικά θέματα αγνοώντας ότι οι νοσηλευτές είναι μεν το μεγαλύτερο και εν δυνάμει το ισχυρότερο σώμα στο χώρο τη Υγείας αλλά δεν παύουν να αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα με τους άλλους εργαζομένους στο χώρο της Υγείας. Οι άθλιοι μισθοί, η ακρίβεια, οι βαριές και ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας, οι ελλείψεις προσωπικού , οι συνεχείς επιθέσεις απέναντι στα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα από τις διαδοχικές κυβερνήσεις του κεφαλαίου στη χώρα μας, η αναξιοκρατία στους χώρους δουλειάς αφορούν στον ίδιο βαθμό τον εργαστηριακό, τον διοικητικό , τον τεχνικό υπάλληλο, τον μάγειρα, τον τραυματιοφορέα, τον εργαζόμενο στη καθαριότητα, στα πλυντήρια και σιδερωτήρια, όσο και τον νοσηλευτή . Είναι επομένως απαραίτητο να αντιμετωπιστούν από κοινού τόσο σε επίπεδο μονάδων υγείας όσο και σε συνολικότερο πανελλαδικό επίπεδο.
Δεν είδαμε τους νέους αυτούς συνδικαλιστικούς φορείς να καλούν σε κινητοποιήσεις για σοβαρά ζητήματα που απασχολούν όλους τους εργαζόμενους και βέβαια και τους νοσηλευτές , όπως των εργασιακών σχέσεων , των ιδιωτικοποιήσεων στο χώρο της Υγείας, των μισθών, των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Δεν είδαμε και στις πόλεις που έχουν μια στοιχειώδη συγκρότηση να καλούν τα μέλη τους να κατέβουν δίπλα στους άλλους εργαζόμενους και να διαδηλώσουν για τα κοινά τους αιτήματα.
Από αυτή την άποψη δεν μας βρίσκουν σύμφωνους οι λογικές «διαγραφείτε από αυτούς (ΠΟΕΔΗΝ) και ελάτε σε εμάς (ΠΑΣΥΝΟ-ΕΣΥ)»,καθώς αυτή η λογική οδηγεί στην αποχώρηση των νοσηλευτών και από τα εργασιακά σωματεία σε κάθε μονάδα υγείας (Νοσοκομείο, Κέντρο Υγείας), αφού είναι γνωστό ότι μέλη της ΠΟΕΔΗΝ δεν είναι οι ξεχωριστοί εργαζόμενοι αλλά τα πρωτοβάθμια σωματεία. Είναι προφανές ότι μια τέτοια προτροπή , ανεξάρτητα από τις προθέσεις της, είναι ανοικτή πρόσκληση σε διάσπαση του κινήματος των εργαζομένων μέσα στα Νοσοκομεία και σαν τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί από τα πρωτοβάθμια σωματεία και από όλους τους εργαζόμενους.
Έχουμε την άποψη ότι είναι πλέον η ώρα όλοι οι εργαζόμενοι στο χώρο των νοσοκομείων και κέντρων υγείας (όλων των μορφών και σχέσεων εργασίας) μπροστά στη «Σκύλα» της απαξιωμένης συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και στη «Χάρυβδη» των ακραίων συντεχνιακών συλλογικοτήτων, μέσα από την ενιαία αμεσοδημοκρατική συλλογική δράση τους σε επίπεδο κάθε σωματείου, να προκρίνουν τον οριζόντιο συντονισμό των σωματείων πανελλαδικά, αναπτύσσοντας μαζικούς, ακηδεμόνευτους , ενωτικούς, νικηφόρους αγώνες με αιτήματα που να αντιστοιχούν στις σύγχρονες ανάγκες τους ως ανθρώπων και εργαζομένων. Προφανώς και μέσα σε αυτούς τους αγώνες χωρούν και τα ιδιαίτερα κλαδικά αιτήματα.Έχουμε τη άποψη ότι οι στιγμές της παρούσας συγκυρίας είναι ιστορικές καθώς η επίθεση που έχει εξαπολυθεί από το κεφάλαιο απέναντι στους μισθούς, στις συνθήκες εργασίας, στα εργασιακά , ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα των εργαζομένων και στο χώρο της υγείας, αλλά και η επελαύνουσα ιδιωτικοποίηση των πάντων στο χώρο της υγείας και της περίθαλψης , αν περάσει ,θα καθορίσει και για πολλά χρόνια την τύχη και τη ζωή των εργαζομένων καθώς και θα δυσκολέψει πολύ την εύκολη και ισότιμη πρόσβαση των ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων της κοινωνίας μας στις υπηρεσίες υγείας.
Στους αγώνες που έρχονται είναι καιρός να το αντιληφθούμε και περισσότερο από ολους οι νοσηλευτές, ότι δεν έχουμε ανάγκη από Χαλίφηδες και από Χαλίφηδες στη θέση Χαλίφηδων.
