Για τα προβλήματα του αριθμού και της ανομοιόμορφης κατανομής των γιατρών στην Ελλάδα έχουν γραφεί πολλές αξιόλογες εργασίες και έχουν διεξαχθεί πολλές έρευνες.
(Δείτε εδώ μια του 2000 από τα Αρχεία της Ελληνικής Ιατρικής).
Στόχος μας λοιπόν δεν είναι να προχωρήσουμε σε μια νέα έρευνα, αλλά να παραθέσουμε ορισμένα σχετικά πρόσφατα στατιστικά στοιχεία(δείτε εδώ) και να κάνουμε μια προσπάθεια να διατυπώσουμε ορισμένα συμπεράσματα, που είναι χρήσιμα στο Υγειονομικό κίνημα.
Ποια είναι αυτά τα στατιστικά στοιχεία
1.Στην Ελλάδα έχουμε σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ του 2005
α) 55.556 γιατρούς (από τους οποίους 19.014 ανειδίκευτοι, ποσοστό 34,22 % του συνολικού αριθμού των ιατρών).
β)13.438 οδοντιάτρους
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι με πληθυσμό 10.939.771 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2001 αντιστοιχούν:
α) 1 γιατρός ανά 197 κατοίκους
β) 1 οδοντίατρος ανά 814 κατοίκους
Εδώ μπορείτε να δείτε σχετικό πίνακα κατανομής των ιατρών ανά περιφέρεια και εδώ σχετικό πίνακα κατανομής οδοντιάτρων ανα περιφέρεια μαζί με τα αντίστοιχα ποσοστά.
Επίσης εδώ μπορείτε να δείτε (σε μορφή EXCEL) σε γραφήματα (γράφημα 1 και γράφημα 2) την κατανομή των ιατρών σε ειδικότητες στην επικράτεια και εδώ σε διάφορα γραφήματα (1-7) την πληθυσμιακή κατανομή ανά περιφέρεια, την κατανομή ιατρών ανά περιφέρεια,τους αντιστοιχούντες κατοίκους ανά ιατρό στις διάφορες περιφέρειες της χώρας,την κατανομή των οδοντιάτρων στις διάφορες περιφέρειες καθώς και την αναλογία κατοίκων ανά οδοντίατρο.
Εντυπωσιακή είναι η ανισοκατανομή των γιατρών και οδοντιάτρων που παρουσιάζεται ανά περιφέρεια και νομό.
Έτσι στην Αττική που συγκεντρώνει το 34,4% του συνολικού πληθυσμού της χώρας βρίσκεται εγκατεστημένο το 46,6% του ιατρικού προσωπικού της χώρας και το 49,7% των οδοντιάτρων της χώρας, με αναλογία γιατρών προς κατοίκους 1:146 και αναλογία οδοντιάτρων προς κατοίκους 1: 564, ενώ στο άλλο άκρο στην Υπόλοιπη Στερεά Ελλάδα οι αντίστοιχες αναλογίες είναι 1:410 και 1:1460 ενώ στα Ιόνια νησιά η αναλογία οδοντιάτρων προς κατοίκους γίνεται 1:1553.
Αν και από τους παρατιθέμενους πίνακες και στοιχεία φαίνεται ότι επιβεβαιώνεται ο λεγόμενος ιατρικός πληθωρισμός της χώρας μας, τουλάχιστον συγκριτικά με άλλες χώρες της ΕΕ, η αλήθεια όμως είναι ότι ο πληθωρισμός αυτός συνδυάζεται με έντονα στοιχεία ανισοκατανομής στις διάφορες Περιφέρειες της χώρας και σε μικρότερο βαθμό έχει και κάποια βάση δικαιολόγησης, καθώς η χώρα μας λόγω γεωμορφολογικής διαμόρφωσης (ορεινοί όγκοι, απομονωμένες περιοχές, πολλά κατοικήσιμα νησιά ,) αλλά και χαμηλής ποιότητας συγκοινωνιακού δικτύου, εξ αιτίας και της διαμόρφωσης αυτής, είναι αναγκασμένη να διατηρεί ένα (ποσοστό ασφαλείας;) αριθμό γιατρών(βασικών ειδικοτήτων) σε ολιγομελείς σχετικά πληθυσμιακά περιοχές. Προφανώς όμως και ιδιαίτερα το ζήτημα της ανισορροπίας στις ιατρικές ειδικότητες , υπήρξε και αποτέλεσμα της άναρχης ανάπτυξης του ιατρικού δυναμικού στην Ελλάδα.
Επίσης φαίνεται ότι η αναλογία γιατρού ανά κατοίκους είναι ιδιαίτερα καλή σε περιοχές-Περιφέρειες όπου λειτουργούν Ιατρικές σχολές και Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, όπου εκτός από τους επιπλέον ειδικευμένους γιατρούς που έχουν σε σχέση με άλλες περιοχές, έχουν και λόγω φύσης ένα σχετικά μεγάλο αριθμό ανειδίκευτων –ειδικευόμενων γιατρών, οι οποίοι συμβάλλουν στη δημιουργία αυτής της ιδιαίτερα εντυπωσιακής αναλογίας γιατρού ανά κατοίκους.
Δεύτερο, από τους παρεχόμενους πίνακες φαίνεται η τεράστια αναντιστοιχία στις ιατρικές ειδικότητες σε σχέση με τις ανάγκες. Η δυσανάλογη ανά ειδικότητα κατανομή των γιατρών. Eνώ υπάρχει σχετική υπερπροσφορά γιατρών σε ειδικότητες όπως η χειρουργική, η γυναικολογία, η παθολογία, η ωτορινολαρυγγολογία, μικροβιολογία κ.λπ., παρατηρείται σημαντική έλλειψη σε ειδικότητες όπως γενικής ιατρικής, γηριατρικής, αποκατάστασης, ιατρικής εργασίας, κοινωνικής ιατρικής, δημόσιας υγείας κ.λπ. Προς τα εκεί θα πρέπει να στραφεί η πολιτική υγείας, για να καλύψει το πρόβλημα ανεργίας, αλλά και την καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού.
Χαρακτηριστικό επίσης είναι το γεγονός ότι υπάρχουν νομοί χωρίς ειδικότητες όπως η ενδοκρινολογία ή περιφέρειες ολόκληρες χωρίς ειδικότητα όπως πχ. Βόρειο Αιγαίο χωρίς Πυρηνικό Γιατρό ή χωρίς Θωρακοχειρουργό όπως Στερεά Ελλάδα, Ιόνια Νησιά , Δυτ. Μακεδονία.
Στην Ελλάδα, σημαντικότερη είναι η έλλειψη γενικών γιατρών, στους οποίους
θεωρητικά στηρίζεται ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού, κεντρικό σημείο στη σωστή οργάνωση ενός σύγχρονου συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας .Ενώ σε άλλα προηγμένα συστήματα υγείας το 40–50% των γιατρών είναι γενικοί γιατροί, στην Ελλάδα είναι μόνο το 2,61%!
(Δείτε εδώ μια του 2000 από τα Αρχεία της Ελληνικής Ιατρικής).
Στόχος μας λοιπόν δεν είναι να προχωρήσουμε σε μια νέα έρευνα, αλλά να παραθέσουμε ορισμένα σχετικά πρόσφατα στατιστικά στοιχεία(δείτε εδώ) και να κάνουμε μια προσπάθεια να διατυπώσουμε ορισμένα συμπεράσματα, που είναι χρήσιμα στο Υγειονομικό κίνημα.
Ποια είναι αυτά τα στατιστικά στοιχεία
1.Στην Ελλάδα έχουμε σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ του 2005
α) 55.556 γιατρούς (από τους οποίους 19.014 ανειδίκευτοι, ποσοστό 34,22 % του συνολικού αριθμού των ιατρών).
β)13.438 οδοντιάτρους
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι με πληθυσμό 10.939.771 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2001 αντιστοιχούν:
α) 1 γιατρός ανά 197 κατοίκους
β) 1 οδοντίατρος ανά 814 κατοίκους
Εδώ μπορείτε να δείτε σχετικό πίνακα κατανομής των ιατρών ανά περιφέρεια και εδώ σχετικό πίνακα κατανομής οδοντιάτρων ανα περιφέρεια μαζί με τα αντίστοιχα ποσοστά.
Επίσης εδώ μπορείτε να δείτε (σε μορφή EXCEL) σε γραφήματα (γράφημα 1 και γράφημα 2) την κατανομή των ιατρών σε ειδικότητες στην επικράτεια και εδώ σε διάφορα γραφήματα (1-7) την πληθυσμιακή κατανομή ανά περιφέρεια, την κατανομή ιατρών ανά περιφέρεια,τους αντιστοιχούντες κατοίκους ανά ιατρό στις διάφορες περιφέρειες της χώρας,την κατανομή των οδοντιάτρων στις διάφορες περιφέρειες καθώς και την αναλογία κατοίκων ανά οδοντίατρο.
Εντυπωσιακή είναι η ανισοκατανομή των γιατρών και οδοντιάτρων που παρουσιάζεται ανά περιφέρεια και νομό.
Έτσι στην Αττική που συγκεντρώνει το 34,4% του συνολικού πληθυσμού της χώρας βρίσκεται εγκατεστημένο το 46,6% του ιατρικού προσωπικού της χώρας και το 49,7% των οδοντιάτρων της χώρας, με αναλογία γιατρών προς κατοίκους 1:146 και αναλογία οδοντιάτρων προς κατοίκους 1: 564, ενώ στο άλλο άκρο στην Υπόλοιπη Στερεά Ελλάδα οι αντίστοιχες αναλογίες είναι 1:410 και 1:1460 ενώ στα Ιόνια νησιά η αναλογία οδοντιάτρων προς κατοίκους γίνεται 1:1553.
Αν και από τους παρατιθέμενους πίνακες και στοιχεία φαίνεται ότι επιβεβαιώνεται ο λεγόμενος ιατρικός πληθωρισμός της χώρας μας, τουλάχιστον συγκριτικά με άλλες χώρες της ΕΕ, η αλήθεια όμως είναι ότι ο πληθωρισμός αυτός συνδυάζεται με έντονα στοιχεία ανισοκατανομής στις διάφορες Περιφέρειες της χώρας και σε μικρότερο βαθμό έχει και κάποια βάση δικαιολόγησης, καθώς η χώρα μας λόγω γεωμορφολογικής διαμόρφωσης (ορεινοί όγκοι, απομονωμένες περιοχές, πολλά κατοικήσιμα νησιά ,) αλλά και χαμηλής ποιότητας συγκοινωνιακού δικτύου, εξ αιτίας και της διαμόρφωσης αυτής, είναι αναγκασμένη να διατηρεί ένα (ποσοστό ασφαλείας;) αριθμό γιατρών(βασικών ειδικοτήτων) σε ολιγομελείς σχετικά πληθυσμιακά περιοχές. Προφανώς όμως και ιδιαίτερα το ζήτημα της ανισορροπίας στις ιατρικές ειδικότητες , υπήρξε και αποτέλεσμα της άναρχης ανάπτυξης του ιατρικού δυναμικού στην Ελλάδα.
Επίσης φαίνεται ότι η αναλογία γιατρού ανά κατοίκους είναι ιδιαίτερα καλή σε περιοχές-Περιφέρειες όπου λειτουργούν Ιατρικές σχολές και Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, όπου εκτός από τους επιπλέον ειδικευμένους γιατρούς που έχουν σε σχέση με άλλες περιοχές, έχουν και λόγω φύσης ένα σχετικά μεγάλο αριθμό ανειδίκευτων –ειδικευόμενων γιατρών, οι οποίοι συμβάλλουν στη δημιουργία αυτής της ιδιαίτερα εντυπωσιακής αναλογίας γιατρού ανά κατοίκους.
Δεύτερο, από τους παρεχόμενους πίνακες φαίνεται η τεράστια αναντιστοιχία στις ιατρικές ειδικότητες σε σχέση με τις ανάγκες. Η δυσανάλογη ανά ειδικότητα κατανομή των γιατρών. Eνώ υπάρχει σχετική υπερπροσφορά γιατρών σε ειδικότητες όπως η χειρουργική, η γυναικολογία, η παθολογία, η ωτορινολαρυγγολογία, μικροβιολογία κ.λπ., παρατηρείται σημαντική έλλειψη σε ειδικότητες όπως γενικής ιατρικής, γηριατρικής, αποκατάστασης, ιατρικής εργασίας, κοινωνικής ιατρικής, δημόσιας υγείας κ.λπ. Προς τα εκεί θα πρέπει να στραφεί η πολιτική υγείας, για να καλύψει το πρόβλημα ανεργίας, αλλά και την καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού.
Χαρακτηριστικό επίσης είναι το γεγονός ότι υπάρχουν νομοί χωρίς ειδικότητες όπως η ενδοκρινολογία ή περιφέρειες ολόκληρες χωρίς ειδικότητα όπως πχ. Βόρειο Αιγαίο χωρίς Πυρηνικό Γιατρό ή χωρίς Θωρακοχειρουργό όπως Στερεά Ελλάδα, Ιόνια Νησιά , Δυτ. Μακεδονία.
Στην Ελλάδα, σημαντικότερη είναι η έλλειψη γενικών γιατρών, στους οποίους
θεωρητικά στηρίζεται ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού, κεντρικό σημείο στη σωστή οργάνωση ενός σύγχρονου συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας .Ενώ σε άλλα προηγμένα συστήματα υγείας το 40–50% των γιατρών είναι γενικοί γιατροί, στην Ελλάδα είναι μόνο το 2,61%!
Και βέβαια, έχουμε το "παράδοξο" να έχουμε συνολικά μια καλή αναλογία γιατρών ανά κάτοικο, αλλά να έχουμε ταυτόχρονα σημαντικότατες ελλείψεις στη στελέχωση των Νοσοκομείων και συνολικά του Δημόσιου τομέα Υγείας στη χώρας μας με ιατρικό προσωπικό . Αυτό με τη σειρά του μεταφράζεται σε βάρβαρες και εξαντλητικές συνθήκες εργασίας του ιατρικού προσωπικού του ΕΣΥ και στην ταλαιπωρία των πολιτών που αναζητούν λύσεις στα προβλήματα υγείας τους μέσα στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας
Προφανώς αυτά τα στοιχεία έχουν απασχολήσει το Υγειονομικό κίνημα , αλλά πιστεύουμε ότι ακόμη περισσότερο πρέπει να αποτελέσουν στοιχεία από τα οποία θα προκύψουν συμπεράσματα, που θα δώσουν και ανάλογους διεκδικητικούς στόχους.
Προφανώς αυτά τα στοιχεία έχουν απασχολήσει το Υγειονομικό κίνημα , αλλά πιστεύουμε ότι ακόμη περισσότερο πρέπει να αποτελέσουν στοιχεία από τα οποία θα προκύψουν συμπεράσματα, που θα δώσουν και ανάλογους διεκδικητικούς στόχους.
