ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ ΦΟΡΑ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΦΥΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΕΙ.
Του Βαγγέλη Νάνου*
Την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία οι πολυεθνικές εταιρείες παραγωγής γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων επικαλούνταν, μόνιμα, το επιχείρημα της έλλειψης τροφίμων, για να τονίσουν την ανάγκη προώθησης των γενετικά μεταλλαγμένων σπόρων. Τόνιζαν ιδιαίτερα το ζήτημα της αύξησης του πληθυσμού και το διατροφικό αδιέξοδο στο οποίο οδηγείται η ανθρωπότητα εξαιτίας των περιορισμένων εκτάσεων και της παραγωγής. Αποδέχονταν την ύπαρξη του προβλήματος της πείνας , αλλά το απέδιδαν στις περιορισμένες τροφές που υπάρχουν. Έτσι για μία ακόμα φορά διαμέσου της καπιταλιστικής ανάπτυξης και της υποταγής της επιστήμης στα κριτήρια της , θα λύνονταν το πρόβλημα της πείνας όπως περίπου έταζαν και με την λεγόμενη πράσινη επανάσταση τις δεκαετίες του 60-70.
Σήμερα με το πρόσχημα της πείνας οι πολυεθνικές εταιρείες προσπαθούν να μετατρέψουν το γενετικό υλικό σε ατομική τους ιδιοκτησία, γεγονός το οποίο θα επιδεινώσει το πρόβλημα της πείνας και της καταστροφής του περιβάλλοντος. Παράλληλα πρέπει να επισημάνω την εσωτερική σχέση ανάμεσα στις παραγωγικές δυνάμεις και τις παραγωγικές σχέσεις και την κατεύθυνση ανάπτυξης των πρώτων με βάση τις προτεραιότητες των παραγωγικών σχέσεων.
Στην σημερινή εποχή αναπτύσσονται τεχνικές και τεχνολογίες που βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση με τις ανάγκες και τα δικαιώματα της συντριπτικής πλειοψηφίας.
Το τελευταίο διάστημα σαν άλλος λαγός από το καπέλο της κυρίαρχης πολιτικής προβάλλεται η καλλιέργεια φυτών που μπορούν να βοηθήσουν στην παραγωγή βιοκαυσίμων. Μάλιστα στην τέταρτη προγραμματική περίοδο αυτές οι καλλιέργειες θα ενισχυθούν σημαντικά. Ο Καραμανλής στο προσυνέδριο της ΝΔ για την γεωργία στην Λάρισα (11/6/2007) ανάφερε ότι η καλλιέργεια για βιοκαύσιμα αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες για το ξεπέρασμα του αδιεξόδου της καλλιέργειας κορεσμένων προϊόντων π.χ δημητριακά, τεύτλα, κ.λ.π.. Ειδικά στην Θεσσαλία τόνισε ότι αυτές οι καλλιέργειες πρέπει να αναπτυχθούν ραγδαία. Πρέπει να αναφέρουμε ότι στην Θεσσαλία έχουν δημιουργηθεί ή δημιουργούνται μεγάλες μονάδες από τα πιο σημαντικά τμήματα του ελληνικού κεφάλαιου μεταποίησης των καλλιεργειών αυτών και παραγωγής αλκοόλης.
Κατ’ αρχάς πρέπει να πούμε ότι αν πάρουμε υπόψη τα επιχειρήματα των εταιρειών που παράγουν μεταλλαγμένα τρόφιμα και σπόρους, τότε η κυρίαρχη πολιτική θέλει να οδηγήσει σε αύξηση της πείνας και της δυστυχίας διότι πετάει έξω από την αγροτική παραγωγή σημαντικές εκτάσεις για την παραγωγή τροφίμων. Η διαφαινόμενη στροφή τους στην παραγωγική κατεύθυνση της γεωργίας δείχνει πόσο προσχηματικά ήταν όλα τους τα επιχειρήματα. Ας δούμε όμως το ζήτημα πιο εμπεριστατωμένα για να φανούν και σε αυτή την περίπτωση τα ακραία αντιδραστικά χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής ανάπτυξης της γεωργίας.
Στην Λατινική Αμερική όπου σήμερα καλλιεργούνται πάνω από 7 εκατομμύρια εκτάρια τέτοιες καλλιέργειες κυρίως ζαχαροκάλαμου, για την παραγωγή 20 περίπου λίτρων αλκοόλης χρειάζονται 10 στρέμματα καλλιέργειας. Η αλκοόλη που παράγεται από την ζάχαρη ή την σόγια αντικαθιστά την βενζίνη και μάλιστα στόχος τους είναι τα επόμενα χρόνια να αντικαταστήσει κατά 20% την βενζίνη. Έχουμε φτάσει στο σημείο να καταστρέφουμε τους φυσικούς πόρους π.χ το νερό για να παράγονται προϊόντα από την μεταποίηση των οποίων θα γεμίζουμε τα ρεζερβουάρ. Όπου μάλιστα για να γεμίζει ένα ρεζερβουάρ πρέπει να καταναλώνονται περισσότερα για την παραγωγή π.χ χρήση τρακτέρ και μηχανών και να καταστρέφουμε τους φυσικούς πόρους και παράλληλα να καταναλώνεται φτηνά αμειβόμενη εργατική δύναμη στην αγροτική παραγωγή. Ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο της καπιταλιστικής ανάπτυξης σε όλο της το μεγαλείο.
Πρέπει να επισημάνω ότι οι ενεργειακές καλλιέργειες όπως ονομάζονται, πάνε μαζί με την συμβολαιακή γεωργία πράγμα το οποίο θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη εξάρτηση των αγροτών από το κεφάλαιο μιας και αυτό θα ρυθμίζει όλες τις προδιαγραφές για την παραγωγή των προϊόντων. Τα εγκλήματα που διέπραττε το κεφάλαιο ενάντια στους αγρότες στην περίπτωση της παραγωγής βιομηχανικής τομάτας με συμβόλαια, μπροστά σε αυτά που θα γίνουν με τις ενεργειακές καλλιέργειες θα μοιάζουν με πταίσματα. Ο αγρότης θα είναι πλήρως εξαρτώμενος από το κεφάλαιο το οποίο προφανώς θα ρυθμίζει και τις τιμές των προϊόντων. Με πρόσχημα την μη τήρηση κάποιων προδιαγραφών το κεφάλαιο θα παίρνει την παραγωγή σε εξευτιλιστικές τιμές γιατί ο παραγωγός δεν θα έχει τι να την κάνει.
Το πιο πιθανό είναι οι ενεργειακές καλλιέργειες που θα προωθηθούν, θα είναι εκείνες όπου τους σπόρους τους θα τους έχουν στα χέρια τους οι εταιρείες βιοτεχνολογίας π.χ σόγια. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ενώ υπάρχει μεγάλη συζήτηση γύρω από αυτές ακόμα δεν έχουν αναφερθεί ποιες θα καλλιεργηθούν στην χώρα μας. Είναι προφανές ότι οι βιοτεχνολογικές εταιρείες μετά την αντίδραση που συνάντησαν στην προώθηση των μεταλλαγμένων σπόρων για την παραγωγή τροφών θέλουν χωρίς πολύ θόρυβο να προωθήσουν σπόρους για ενεργειακές καλλιέργειες όπου πιστεύουν ότι θα υπάρχει μικρότερη αντίδραση. Επίσης η καλλιέργεια τέτοιων φυτών θα οδηγήσει σε όξυνση του φαινομένου της μονοκαλλιέργειας και σε ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση της παραγωγής με επακόλουθο το πέταγμα από την γεωργική παραγωγή και των τελευταίων μικροαγροτών.
Ιδιαίτερη εντύπωση έχει προκαλέσει η σιωπή πάνω σε αυτό το τεράστιο και οικολογικό πρόβλημα των λαλίστατων κατά τα άλλα οικολογούντων. Η στάση τους πάνω σε αυτό το ζήτημα είναι χαρακτηριστική απόδειξη της περιορισμένης και αταξικής οπτικής τους και της ενσωμάτωσης τους στην λογική του πράσινου καπιταλισμού. Ισως μελλοντικά μιλήσουν για την ανάγκη οικολογικών ενεργειακών καλλιεργειών………
Θεωρώ ότι στο συγκεκριμμένο θέμα φαίνεται πολύ χαρακτηριστικά ότι η ανάπτυξη του καπιταλισμού καταστρέφει τις δύο μόνιμες πηγές του πλούτου, τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Η παρέμβαση του εργατικού και αγροτικού κινήματος πρέπει να χρωματίζεται από τέσσερα σημεία.
1) Να επισημαίνει την εσωτερική λογική του καπιταλισμού που οδηγεί σε τέτοιες καλλιέργειες.
2) Να τονίζει τις επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων στην παραγωγή, στο περιβάλλον και τους εργαζόμενους στην αγροτική παραγωγή
3) Να μην θεωρεί σαν δεδομένο ότι η καλλιέργεια π.χ βάμβακος είναι κορεσμένη, δεν έχει μέλλον και πρέπει να αντικατασταθεί. Αυτό ισχύει βέβαια μόνο στην περίπτωση που κριτήριο σου είναι οι ανάγκες της αγοράς. Εάν κριτήριο μας είναι οι ανθρώπινες ανάγκες τότε πραγματικά χρειαζόμαστε φτηνό βαμβακερό ρούχο για τους εργαζόμενους. Αρα η καλλιέργεια πρέπει να συνεχιστεί και να αυξηθεί με τρόπο παραγωγής που δεν θα καταστρέφει το περιβάλλον και αυτόν που πραγματοποιεί την παραγωγή.
4) Να μιλήσει για το σύνολο των συνθηκών, των σχέσεων παραγωγής και των παραγωγικών δυνάμεων και από αυτή τη σκοπιά να ανοίξουμε το ζήτημα της οικολογίας.
Του Βαγγέλη Νάνου*
Την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία οι πολυεθνικές εταιρείες παραγωγής γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων επικαλούνταν, μόνιμα, το επιχείρημα της έλλειψης τροφίμων, για να τονίσουν την ανάγκη προώθησης των γενετικά μεταλλαγμένων σπόρων. Τόνιζαν ιδιαίτερα το ζήτημα της αύξησης του πληθυσμού και το διατροφικό αδιέξοδο στο οποίο οδηγείται η ανθρωπότητα εξαιτίας των περιορισμένων εκτάσεων και της παραγωγής. Αποδέχονταν την ύπαρξη του προβλήματος της πείνας , αλλά το απέδιδαν στις περιορισμένες τροφές που υπάρχουν. Έτσι για μία ακόμα φορά διαμέσου της καπιταλιστικής ανάπτυξης και της υποταγής της επιστήμης στα κριτήρια της , θα λύνονταν το πρόβλημα της πείνας όπως περίπου έταζαν και με την λεγόμενη πράσινη επανάσταση τις δεκαετίες του 60-70.
Σήμερα με το πρόσχημα της πείνας οι πολυεθνικές εταιρείες προσπαθούν να μετατρέψουν το γενετικό υλικό σε ατομική τους ιδιοκτησία, γεγονός το οποίο θα επιδεινώσει το πρόβλημα της πείνας και της καταστροφής του περιβάλλοντος. Παράλληλα πρέπει να επισημάνω την εσωτερική σχέση ανάμεσα στις παραγωγικές δυνάμεις και τις παραγωγικές σχέσεις και την κατεύθυνση ανάπτυξης των πρώτων με βάση τις προτεραιότητες των παραγωγικών σχέσεων.
Στην σημερινή εποχή αναπτύσσονται τεχνικές και τεχνολογίες που βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση με τις ανάγκες και τα δικαιώματα της συντριπτικής πλειοψηφίας.
Το τελευταίο διάστημα σαν άλλος λαγός από το καπέλο της κυρίαρχης πολιτικής προβάλλεται η καλλιέργεια φυτών που μπορούν να βοηθήσουν στην παραγωγή βιοκαυσίμων. Μάλιστα στην τέταρτη προγραμματική περίοδο αυτές οι καλλιέργειες θα ενισχυθούν σημαντικά. Ο Καραμανλής στο προσυνέδριο της ΝΔ για την γεωργία στην Λάρισα (11/6/2007) ανάφερε ότι η καλλιέργεια για βιοκαύσιμα αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες για το ξεπέρασμα του αδιεξόδου της καλλιέργειας κορεσμένων προϊόντων π.χ δημητριακά, τεύτλα, κ.λ.π.. Ειδικά στην Θεσσαλία τόνισε ότι αυτές οι καλλιέργειες πρέπει να αναπτυχθούν ραγδαία. Πρέπει να αναφέρουμε ότι στην Θεσσαλία έχουν δημιουργηθεί ή δημιουργούνται μεγάλες μονάδες από τα πιο σημαντικά τμήματα του ελληνικού κεφάλαιου μεταποίησης των καλλιεργειών αυτών και παραγωγής αλκοόλης.
Κατ’ αρχάς πρέπει να πούμε ότι αν πάρουμε υπόψη τα επιχειρήματα των εταιρειών που παράγουν μεταλλαγμένα τρόφιμα και σπόρους, τότε η κυρίαρχη πολιτική θέλει να οδηγήσει σε αύξηση της πείνας και της δυστυχίας διότι πετάει έξω από την αγροτική παραγωγή σημαντικές εκτάσεις για την παραγωγή τροφίμων. Η διαφαινόμενη στροφή τους στην παραγωγική κατεύθυνση της γεωργίας δείχνει πόσο προσχηματικά ήταν όλα τους τα επιχειρήματα. Ας δούμε όμως το ζήτημα πιο εμπεριστατωμένα για να φανούν και σε αυτή την περίπτωση τα ακραία αντιδραστικά χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής ανάπτυξης της γεωργίας.
Στην Λατινική Αμερική όπου σήμερα καλλιεργούνται πάνω από 7 εκατομμύρια εκτάρια τέτοιες καλλιέργειες κυρίως ζαχαροκάλαμου, για την παραγωγή 20 περίπου λίτρων αλκοόλης χρειάζονται 10 στρέμματα καλλιέργειας. Η αλκοόλη που παράγεται από την ζάχαρη ή την σόγια αντικαθιστά την βενζίνη και μάλιστα στόχος τους είναι τα επόμενα χρόνια να αντικαταστήσει κατά 20% την βενζίνη. Έχουμε φτάσει στο σημείο να καταστρέφουμε τους φυσικούς πόρους π.χ το νερό για να παράγονται προϊόντα από την μεταποίηση των οποίων θα γεμίζουμε τα ρεζερβουάρ. Όπου μάλιστα για να γεμίζει ένα ρεζερβουάρ πρέπει να καταναλώνονται περισσότερα για την παραγωγή π.χ χρήση τρακτέρ και μηχανών και να καταστρέφουμε τους φυσικούς πόρους και παράλληλα να καταναλώνεται φτηνά αμειβόμενη εργατική δύναμη στην αγροτική παραγωγή. Ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο της καπιταλιστικής ανάπτυξης σε όλο της το μεγαλείο.
Πρέπει να επισημάνω ότι οι ενεργειακές καλλιέργειες όπως ονομάζονται, πάνε μαζί με την συμβολαιακή γεωργία πράγμα το οποίο θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη εξάρτηση των αγροτών από το κεφάλαιο μιας και αυτό θα ρυθμίζει όλες τις προδιαγραφές για την παραγωγή των προϊόντων. Τα εγκλήματα που διέπραττε το κεφάλαιο ενάντια στους αγρότες στην περίπτωση της παραγωγής βιομηχανικής τομάτας με συμβόλαια, μπροστά σε αυτά που θα γίνουν με τις ενεργειακές καλλιέργειες θα μοιάζουν με πταίσματα. Ο αγρότης θα είναι πλήρως εξαρτώμενος από το κεφάλαιο το οποίο προφανώς θα ρυθμίζει και τις τιμές των προϊόντων. Με πρόσχημα την μη τήρηση κάποιων προδιαγραφών το κεφάλαιο θα παίρνει την παραγωγή σε εξευτιλιστικές τιμές γιατί ο παραγωγός δεν θα έχει τι να την κάνει.
Το πιο πιθανό είναι οι ενεργειακές καλλιέργειες που θα προωθηθούν, θα είναι εκείνες όπου τους σπόρους τους θα τους έχουν στα χέρια τους οι εταιρείες βιοτεχνολογίας π.χ σόγια. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ενώ υπάρχει μεγάλη συζήτηση γύρω από αυτές ακόμα δεν έχουν αναφερθεί ποιες θα καλλιεργηθούν στην χώρα μας. Είναι προφανές ότι οι βιοτεχνολογικές εταιρείες μετά την αντίδραση που συνάντησαν στην προώθηση των μεταλλαγμένων σπόρων για την παραγωγή τροφών θέλουν χωρίς πολύ θόρυβο να προωθήσουν σπόρους για ενεργειακές καλλιέργειες όπου πιστεύουν ότι θα υπάρχει μικρότερη αντίδραση. Επίσης η καλλιέργεια τέτοιων φυτών θα οδηγήσει σε όξυνση του φαινομένου της μονοκαλλιέργειας και σε ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση της παραγωγής με επακόλουθο το πέταγμα από την γεωργική παραγωγή και των τελευταίων μικροαγροτών.
Ιδιαίτερη εντύπωση έχει προκαλέσει η σιωπή πάνω σε αυτό το τεράστιο και οικολογικό πρόβλημα των λαλίστατων κατά τα άλλα οικολογούντων. Η στάση τους πάνω σε αυτό το ζήτημα είναι χαρακτηριστική απόδειξη της περιορισμένης και αταξικής οπτικής τους και της ενσωμάτωσης τους στην λογική του πράσινου καπιταλισμού. Ισως μελλοντικά μιλήσουν για την ανάγκη οικολογικών ενεργειακών καλλιεργειών………
Θεωρώ ότι στο συγκεκριμμένο θέμα φαίνεται πολύ χαρακτηριστικά ότι η ανάπτυξη του καπιταλισμού καταστρέφει τις δύο μόνιμες πηγές του πλούτου, τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Η παρέμβαση του εργατικού και αγροτικού κινήματος πρέπει να χρωματίζεται από τέσσερα σημεία.
1) Να επισημαίνει την εσωτερική λογική του καπιταλισμού που οδηγεί σε τέτοιες καλλιέργειες.
2) Να τονίζει τις επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων στην παραγωγή, στο περιβάλλον και τους εργαζόμενους στην αγροτική παραγωγή
3) Να μην θεωρεί σαν δεδομένο ότι η καλλιέργεια π.χ βάμβακος είναι κορεσμένη, δεν έχει μέλλον και πρέπει να αντικατασταθεί. Αυτό ισχύει βέβαια μόνο στην περίπτωση που κριτήριο σου είναι οι ανάγκες της αγοράς. Εάν κριτήριο μας είναι οι ανθρώπινες ανάγκες τότε πραγματικά χρειαζόμαστε φτηνό βαμβακερό ρούχο για τους εργαζόμενους. Αρα η καλλιέργεια πρέπει να συνεχιστεί και να αυξηθεί με τρόπο παραγωγής που δεν θα καταστρέφει το περιβάλλον και αυτόν που πραγματοποιεί την παραγωγή.
4) Να μιλήσει για το σύνολο των συνθηκών, των σχέσεων παραγωγής και των παραγωγικών δυνάμεων και από αυτή τη σκοπιά να ανοίξουμε το ζήτημα της οικολογίας.
* Ο Βαγγέλης Νάνος είναι Γεωπόνος και μέλος του Δ.Σ. του Σωματείου Γεωπόνων Ιδιωτικών Υπαλλήλων.
Σημείωση της Αγωνιστικής Παρέμβασης:
Για επί πλέον μελέτη για τα Βιοκαύσιμα υπάρχουν δυο άρθρα στο περιοδικό Scientific American, Ελληνική Έκδοση, Ιούλιος 2007, Εκδόσεις Κάτοπτρο, με τίτλο:
α. Πράσινος Χρυσός -Οι επιχειρηματίες στοχεύουν στο επόμενο σπουδαίο βιοκαύσιμο.Το φυτό Jatropha.
β. Τα αρνητικά των βιοκαυσίμων.
Επίσης μικρές αναφορές μπορείτε να δείτε εδώ: Πράσινος χρυσός, Κάνει η αιθανόλη για μεγάλες αποστάσεις;
