Επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην Υγεία: Ραγδαία επιδείνωση με αποκλεισμό από τις παροχές.

Το 31% του πληθυσμού δηλώνει ότι έχει κακό επίπεδο υγείας ενώ 2 απ' τους 10 αρρώστους δεν έχουν χρήματα για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη

Οι δραματικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην υγεία του πληθυσμού της χώρας καταγράφονται με ανάγλυφα πλέον στοιχεία, καθώς επιδεινώνεται πια το επίπεδό του και σχεδόν 2 στους 10 αρρώστους δεν μπορούν να προσεγγίσουν τις υπηρεσίες Υγείας λόγω οικονομικών προβλημάτων.

Ο τομέας Οικονομικών της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) για λογαριασμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) διενήργησε υπό την εποπτεία του καθηγητή Γιάννη Κυριόπουλου τη δεύτερη - μετά από μια πενταετία - έρευνα για το επίπεδο αυτοεκτίμησης της υγείας του πληθυσμού. Την πρώτη κωδικοποίηση των αποτελεσμάτων σε ένα δείγμα 10.572 ατόμων παρέθεσε στον «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» ο ερευνητής Δημήτρης Ζάβρας:

Στην έρευνα του 2006 ανέφερε «κακό επίπεδο υγείας» το 29% των ερωτηθέντων ενώ το 2011 το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 31% (αύξηση 2%).

Επίσης, στην έρευνα του 2006 ανέφερε αδυναμία προσέγγισης των υπηρεσιών Υγείας λόγω οικονομικών προβλημάτων το 14,3%, ενώ το 2011 ανέφερε αδυναμία λόγω οικονομικών προβλημάτων το 17,5% (αύξηση 3,2%).

«Είναι προφανές ότι η κρίση έχει επιδράσει αρνητικά στο επίπεδο υγείας αλλά και στη χρήση των υπηρεσιών Υγείας», τόνισε ο Δημήτρης Ζάβρας.

Δάνεια, ανεργία και μείωση εισοδημάτων

Η ραγδαία επιδείνωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού της χώρας ήταν και η βασική διαπίστωση του 8ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «Οικονομία και Υγεία σε κρίση: Αδιέξοδα και Υπερβάσεις», που έγινε στην Αθήνα (13 - 15 Δεκέμβρη 2012).

Οι αιτίες της υποβάθμισης, όπως συνοψίστηκαν, είναι κατά σειρά τα χρέη και τα δάνεια των νοικοκυριών, ακολουθούν η ανεργία και η αγωνία όσων ακόμα εργάζονται αν θα διατηρήσουν τη δουλειά τους και, τέλος, η δραματική μείωση των εισοδημάτων. Έτσι  όλο και περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας, καθώς πια δεν μπορούν να διαθέσουν το συμπληρωματικό χρήμα για να αγοράσουν αυτές τις υπηρεσίες.

Βίαιες αφαιμάξεις

Για «βίαιη» μείωση των δαπανών Υγείας μίλησε στο Συνέδριο ο πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας Νίκος Πολύζος.

Η μείωση των δημόσιων δαπανών Υγείας πλησιάζει τα 5 δισ. ευρώ (2013 σε σχέση με 2009), με αποτέλεσμα να μην ξεπερνούν το 6% του ΑΕΠ, δηλαδή τα 13 δισ. ευρώ το 2010 ή τα 12 δισ. ευρώ το 2012 και κάτω από τα 11 δισ. ευρώ το 2013.

Μειώθηκαν δραματικά οι ιδιωτικές δαπάνες Υγείας, που από 4% του ΑΕΠ το 2009 εκτιμώνται σε περίπου 2% σήμερα, που σημαίνει ότι τα νοικοκυριά στέγνωσαν, καθώς εξανέμισαν όσα είχαν στην άκρη για την ώρα της ανάγκης.

Όπως φαίνεται και στον Πίνακα που δημοσιεύουμε, μεταξύ 2009 και 2012 οι δημόσιες δαπάνες Υγείας μειώθηκαν κατά 32,1% ενώ τα νοικοκυριά αφαιμάχθηκαν στην κυριολεξία μειώνοντας κατά 52,9% τις πληρωμές για φάρμακα και γιατρούς.

Αύξηση κατά 15,3% των επεισοδίων κατάθλιψης

Σύμφωνα με μελέτη του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), που παρουσιάστηκε στο συνέδριο, υπήρξε μια αύξηση 15,3% των καταθλιπτικών επεισοδίων μεταξύ 2011 και 2009. Συγκεκριμένα, στο ερώτημα αν τον περασμένο μήνα υπήρξε μια περίοδος τουλάχιστον δύο βδομάδων που νιώθατε μελαγχολικός, η θετική απάντηση ήταν 47,2% το 2009 και 54,4% το 2011. Παρουσιάζεται, δηλαδή, μια αύξηση 15,3%.

Επίσης, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η αποτύπωση ενός - όπως το ονομάζουν οι επιστήμονες - «Μείζονος Καταθλιπτικού Επεισοδίου» (ΜΚΕ) είχε την εξής καταγραφή: 2008 3,3%, 2009 6,8% και 2011 8,2%.

Οι ομάδες που σημειώνουν τις μεγαλύτερες και στατιστικά σημαντικές μεταβολές στην επικράτηση του ΜΚΕ είναι οι άνδρες, τα άτομα ηλικίας 25 - 34 ετών και 55 - 64 ετών, οι έγγαμοι, οι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι κάτοικοι της Αθήνας και τα άτομα που εργάζονται.

Πάντως, συνολικά την περίοδο 2009 - 2012 καταγράφηκαν 3.124 «τελεσμένες και απόπειρες αυτοκτονίας».

Χωρίς φάρμακα αλλά με «φαρμακερά» χαράτσια

Στις 5.11.2011 σε ημερίδα του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών για τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) είχε διαπιστωθεί ότι οι ασφαλισμένοι δεν μπορούν πια να πληρώσουν ούτε τη συμμετοχή τους στα φάρμακα και αναγκάζονται να διακόψουν τη φαρμακευτική αγωγή.

Οι συμμετοχές των ασφαλισμένων στην αγορά φαρμάκων ήταν έως και 25%. Μεσοσταθμικά αυτή η δαπάνη - πριν τα μνημόνια - ήταν 10%. Με τα μέτρα που πήραν οι τελευταίες κυβερνήσεις η μεσοσταθμική συμμετοχή ανέβηκε σε 16% ενώ και με τα τελευταία μέτρα, όπως η συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία και η θετική λίστα, η μεσοσταθμική συμμετοχή θα εκτιναχτεί. Υπολογίζεται ότι το 2013 οι ασφαλισμένοι θα πληρώσουν περισσότερα από 500 εκατ. ευρώ απ' την τσέπη τους, καθώς η συνολική δαπάνη των Ταμείων για φάρμακα θα διαμορφωθεί στα 2,45 δισ. ευρώ.

Μάλιστα, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας, Μάριος Σαλμάς, με ανακοίνωσή του (27.12.2012) πανηγύρισε για τις περικοπές στη φαρμακευτική δαπάνη το 2012, καθώς διαμορφώθηκε σε 2,87 δισ. ευρώ, έναντι 3,92 δισ. το 2011. «Οι προσπάθειες πιάνουν τόπο», καυχήθηκε ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας επικαλούμενος την «πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πορεία της Ελληνικής Οικονομίας (η οποία) αναγνωρίζει τα αποτελέσματα των πολιτικών παρεμβάσεων στην Υγεία».

Ιδού όμως και τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών όπως τα κατέγραψε έρευνα (4.12.2012) του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου:

-- Το 81,7% των φαρμακοποιών αναφέρει ότι υπάρχει πρόβλημα με την άμεση εξόφληση από τους ασθενείς, με αποτέλεσμα σε όλα σχεδόν τα φαρμακεία της χώρας να έχουν ανοίξει τεφτέρια για λεφτά που χρωστάνε - κυρίως από τις συμμετοχές - οι ασθενείς.

-- Όπως ανέφεραν οι φαρμακοποιοί το 9,4% των ασθενών δεν μπορεί να εξοφλήσει άμεσα τα φάρμακά του. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό διαφοροποιείται ως εξής: Είναι 17% σε περιοχές κάτω από 10.000 κατοίκους, 6,5% από 10.000 έως 50.000 και 6,3% σε πόλεις άνω των 50.000 κατοίκων.

   

Συγκυβερνητική κοροϊδία με αποκλεισμούς

Τα μέτρα της συγκυβέρνησης για τα παιδιά, τους άνεργους, τους ανασφάλιστους και τους ψυχικά πάσχοντες είναι σταγόνα στον ωκεανό των εκρηκτικών αναγκών

Εκείνοι που δεν έχουν «πού την κεφαλήν κλίνη» είναι οι άνεργοι, οι φτωχοί, οι ανασφάλιστοι και οι μετανάστες και αναγκάζονται να τρέχουν στα διάφορα κοινωνικά ιατρεία να ζητιανεύουν εμβόλια για τα παιδιά τους και φάρμακα για τους ίδιους.

Στην Ελλάδα ζουν κάτω απ' το όριο φτώχειας 2.800.000 άνθρωποι ενώ 1.200.000 είναι άνεργοι. Μπροστά σε αυτή την εκρηκτική κατάσταση η υφυπουργός Υγείας Φωτεινή Σκοπούλη ανακοίνωσε (22.11.2012) το δωρεάν εμβολιασμό των παιδιών όλων των «ομάδων πληθυσμού» και ανεξάρτητα αν έχουν ή όχι ασφαλιστική κάλυψη, απ' τα Κέντρα Υγείας, τα Αγροτικά Ιατρεία και Ιατροκοινωνικά Κέντρα (ΙΑΚ). Επίσης τα παιδιά δε θα πληρώνουν το εισιτήριο των πέντε ευρώ.

Σταγόνα στον ωκεανό των εκρηκτικών αναγκών για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ανασφάλιστων, των χρονίως πασχόντων και ανέργων και όσων ζουν κάτω απ' το λεγόμενο όριο της φτώχειας αποτελούν οι «νέες δράσεις» που ανακοίνωσε η ηγεσία του υπουργείου Υγείας (5.12.2012) στα πλαίσια του ΕΣΠΑ για το 2013 και 2014.

Πρόκειται για ένα κονδύλι ύψους 90 εκατ. ευρώ που για κάθε χρόνο θα καλύπτει 156.200 άτομα, στα οποία εκτός απ' τους ανασφάλιστους και τους ανέργους περιλαμβάνονται και οι ψυχικώς πάσχοντες που βρίσκονται σε δομές αποασυλοποίησης που λειτουργούν ΜΚΟ και αστικές εταιρείες.

Οι άνεργοι και οι ανασφάλιστοι θα παραλάβουν ένα «εισιτήριο ελεύθερης πρόσβασης» ετήσιας διάρκειας, με το οποίο θα μπορούν να εξεταστούν από γιατρό και να κάνουν εξετάσεις από «παρόχους υγείας του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα». Λεπτομέρειες, όπως ποια θα είναι τα κριτήρια για την ένταξη στο πρόγραμμα ή αν κάποιος που ήταν άνεργος τη μια χρονιά θα μπορεί να συνεχίσει και την άλλη, δε δόθηκαν, αλλά όπως αναφέρθηκε θα παρουσιαστούν αργότερα. Φαίνεται δηλαδή καθαρά ότι όσοι θα αποκτήσουν τη δυνατότητα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ανά υγειονομική περιφέρεια, είναι ελάχιστοι μπροστά στα 1,2 εκατ. ανέργους της χώρας.

Αντί για μέτρα και πολιτικές που ανοίγουν δρόμους για την πραγματική κάλυψη της αναγκαίας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των εργαζομένων, η συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ νομιμοποιεί προγράμματα αποκλεισμού εκατομμυρίων θυμάτων της φιλομονοπωλιακής πολιτικής από το δημόσιο σύστημα Υγείας.

   

Αγωνιώδεις προειδοποιήσεις των επιστημόνων

Η αύξηση κατά 3% των μακροχρόνια ανέργων αυξάνει τη θνησιμότητα κατά 4,5% από αυτοκτονίες και 28% από αλκοολισμό

Εδώ και μια δεκαετία οι επιστήμονες, σε δραματικούς τόνους, προειδοποιούν για τις επιπτώσεις της καπιταλιστικής κρίσης στην Υγεία.

Στις 9.10.2001 η Εταιρεία Προληπτικής Ψυχιατρικής προειδοποίησε ότι η «ανεργία διαλύει την ψυχική υγεία» παρουσιάζοντας τα εξής στοιχεία: Υπάρχει ανεργία σε ποσοστό 90% μεταξύ των ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, ενώ το 70% από αυτούς επιθυμούν να εργαστούν.

Στις 31.7.2009 το «Reuters» έφερε τα μαντάτα απ' το «Ιρλανδικό θαύμα» -όπως διαφήμιζαν όλοι εκείνοι οι δημοσιολόγοι την Ιρλανδία που έγινε η πιο ανταγωνιστική οικονομία στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Πρόληψης Αυτοκτονιών της Ιρλανδίας, η ανεργία αύξησε τον κίνδυνο αυτοκτονίας κατά 70%, ακόμη και σε άτομα χωρίς ιστορικό ψυχικής νόσου. Το ποσοστό ανεργίας στην Ιρλανδία διπλασιάστηκε μέσα σε ένα έτος, φθάνοντας σχεδόν το 12%. Οι δικηγόροι, οι λογιστές και οι οικοδόμοι έχαναν συνέχεια τις δουλειές τους και εκατοντάδες άτομα έκαναν σειρά για ελάχιστες κενές θέσεις που ανακοινώθηκαν σε ένα κατάστημα στο κεντρικό Δουβλίνο.

Στις 24.1.2011 το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) οργάνωσε -με τη συμμετοχή Ελλήνων και Αμερικανών επιστημόνων- ημερίδα με θέμα «Οικονομική κρίση, κοινωνικός αποκλεισμός και εξαρτήσεις». Όπως αναφέρθηκε στην ημερίδα, όταν η ανεργία εμφανίζει αύξηση κατά 3% για μακρά περίοδο, η θνησιμότητα από αυτοκτονίες αυξάνεται κατά 4,5%, ενώ η θνησιμότητα λόγω κατάχρησης αλκοόλ αυξάνεται κατά 28%. Οι επιπτώσεις αυτές αφορούν περισσότερο τους άνεργους άνδρες μέσης παραγωγικής ηλικίας.

Με αφορμή το 38ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο (Αθήνα 16-19/5/2012) παρουσιάστηκαν τα εξής στοιχεία: Η οικονομική κρίση, η ανεργία και η ανασφάλεια είναι οι βασικές αιτίες για την αύξηση των αυτοκτονιών κατά 22% τη διετία 2009 - 2011. Απ' τη βαριά ατμόσφαιρα δε μένουν ανεπηρέαστα τα παιδιά, καθώς την τελευταία διετία αυξήθηκαν κατά 10% - 15% οι νοσηλείες τους στα νοσοκομεία λόγω ψυχογενών αιτιών.

Στις 10.12.2012 η Ελληνική Εταιρεία Καρδιολογίας προειδοποίησε ότι οι περικοπές στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, σε συνδυασμό με την αύξηση της κακής και φθηνής διατροφής και του καπνίσματος, σε συνθήκες κρίσης, θα οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση των καρδιαγγειακών συμβάντων την επόμενη διετία. Δυο μέρες αργότερα (13.12.2012) ο καθηγητής των Οικονομικών της Υγείας Γιάννης Υφαντόπουλος παρουσίασε μελέτη του Πανεπιστήμιου Αθηνών σύμφωνα με την οποία η βρεφική θνησιμότητα από 2,7 θανάτους ανά 1.000 παιδιά ηλικίας μέχρι ενός χρόνου πριν την οικονομική κρίση αυξήθηκε σε 3,8 ανά 1.000 παιδιά μετά την κρίση. «Αυτό συνεπάγεται μια μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 2-3 χρόνια και μάλιστα βραχυπρόθεσμα», υπογράμμισε ο καθηγητής.

   

Κείμενα: Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ   από το "Ριζοσπάστη"