ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ Ε.Ι.Ν.Α. ΓΙΑ ΤΗΝ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΩΝ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΩΝ
Αφορμή
για την δημόσια αυτή παρέμβασή μας (σε συνέχεια και σχετικής πρωτοβουλίας της
ομοσπονδίας μας – καμπάνια ενάντια στο «φακελάκι») είναι η διαπίστωση ότι οι διαδικασίες
πρόσβασης των συμπολιτών μας στην χειρουργική αντιμετώπιση των προβλημάτων
υγείας τους, συνεχίζουν να καθορίζονται από «άτυπες» μορφές προσέγγισης, δηλ.
μέσα από ιδιωτικές πληρωμές. Αντίθετα, η θεσμοθετημένες διαδικασίες, αυτές δηλ.
που εξασφαλίζουν την κάλυψη από το δημόσιο σύστημα υγείας χωρίς πρόσθετη
οικονομική επιβάρυνση (πέραν των ασφαλιστικών εισφορών) είναι περιθωριοποιημένες ή και απούσες…
Το
φαινόμενο αυτό δυστυχώς δεν υποχωρεί και τείνει να αποκτήσει χαρακτηριστικά
καθεστώτος στα δημόσια νοσοκομεία, παρά την συνεπή και αξιέπαινη στάση αρκετών
συναδέλφων χειρουργών και αναισθησιολόγων,
που συνεχίζουν να αντιστέκονται, συνεπείς στο λειτούργημα και τον όρκο
τους. Αναιρείται έτσι η βασική αρχή της λειτουργίας, ο σκοπός ύπαρξης θα
λέγαμε, του δημόσιου συστήματος υγείας, που είναι η ισοτιμία στην πρόσβαση για
κάθε κάτοικο αυτής της χώρας, ανεξάρτητα από την οικονομική του κατάσταση.
Παίρνουμε
την ευθύνη να τοποθετηθούμε δημόσια για κάτι που όλη η κοινωνία γνωρίζει, χωρίς
να παγιδευόμαστε στην λογική της αναζήτησης «αποδείξεων». Δεν είναι σκοπός μας να καταγγείλουμε
συγκεκριμένα περιστατικά βάσει
αποδείξεων. Αυτό είναι κάτι που ούτως ή άλλως ισχύει, και υπάρχουν οι
διαδικασίες για την τιμωρία των αποδεδειγμένα επίορκων. Εκείνο που θέλουμε να αναδείξουμε με την
παρέμβασή μας είναι ακριβώς μια διαφορετική λογική: ότι το φαινόμενο δεν αντιμετωπίζεται με την
παθητική αναμονή των καταγγελιών (όσων
πολιτών έχουν το θάρρος να το κάνουν), αλλά με ενεργητικές πρωτοβουλίες που θα στοχεύουν στο να μην ευνοείται το
στήσιμο του σκηνικού της συναλλαγής.
Όλοι οι
εμπλεκόμενοι (Υπουργείο, διοικήσεις νοσοκομείων, συνήγορος του πολίτη,
συνδικαλιστικοί φορείς) έχουμε καθήκον να ενθαρρύνουμε τους πολίτες να
γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και να καταγγέλλουν αυτούς που τα παραβιάζουν.
Αυτό όμως δεν φτάνει. Χρειάζεται να εμπεδωθεί μέσα στην καθημερινή
λειτουργία των νοσοκομείων η λογική εκείνη που θα αποτρέπει στην πράξη το
φαινόμενο της συναλλαγής. Κι αυτό χρειάζεται μια μεγάλη και συντονισμένη
προσπάθεια, χρειάζεται ενεργητικές παρεμβάσεις, στις οποίες βασικοί συντελεστές
πρέπει να είναι οι διοικήσεις και τα θεσμικά όργανα των νοσοκομείων….
Η πρωτοβουλία μας έχει ακριβώς αυτό
το στόχο: να ευαισθητοποιήσει τα όργανα αυτά για να κινηθούν αποτελεσματικά.
Το
ερώτημα προς στις διοικήσεις των νοσοκομείων είναι σαφές: αν αναγνωρίζετε ότι
το φαινόμενο αυτό έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις, πώς ασχολείσθε με αυτό;
ΟΙ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ:
Ο
κεντρικός στόχος των παρεμβάσεων που
απαιτούνται είναι ότι ο κάθε ασθενής θα εντάσσεται στην σειρά της λίστας
χειρουργείου (για κάθε χειρουργική ειδικότητα)
με μοναδικό κριτήριο την σοβαρότητα της περίπτωσής του.
Να
κατοχυρωθεί δηλ. έμπρακτα μια διαδικασία που ο κάθε πολίτης θα κατανοήσει ότι η
σειρά του στην λίστα θα καθορίζεται με αυτό το κριτήριο και όχι με το αν θα
πληρώσει ή δεν θα πληρώσει.
Κανείς δεν
αποκτά επιπλέον δικαιώματα επειδή πληρώνει!
Στο
σημείο αυτό ένα σχόλιο για την «προσωπική επιλογή» του γιατρού. Στην πράξη αυτό
έχει νόημα αν στα πλαίσια μιας χειρουργικής ειδικότητας έχουν διαμορφωθεί
κάποιες παραπέρα εξειδικεύσεις (κάτι αρκετά συνηθισμένο). Λογικό είναι να
γνωρίζει ο ασθενής ότι για την περίπτωσή του μεγαλύτερη εμπειρία έχει ο τάδε
γιατρός και ότι θα εξετασθεί και θα χειρουργηθεί από αυτόν. Αν η περίπτωση δεν
απαιτεί κάποια ξεχωριστή εξειδίκευση, δεν υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος
προσωπικής επιλογής. Και είναι βέβαια
απαράδεκτο για ένα δημόσιο νοσοκομείο να καλλιεργείται η λογική ότι εξειδικευμένη
αντιμετώπιση σημαίνει ταυτόχρονα και οικονομική επιβάρυνση!
Το ιδανικό θα ήταν σε κάθε κλινική
χειρουργικής ειδικότητας, τα περιστατικά
που μέσω της λειτουργίας του εξωτ. ιατρείου προγραμματίζονται για χειρουργείο,
να κατανέμονται μεταξύ των γιατρών της κλινικής
με βάση την δική τους συλλογική γνώση και εμπειρία, και η λίστα να
διαμορφώνεται με αυτήν την λογική και όχι με την λογική «ο τάδε έχει τόσα
χειρουργεία». Με άλλα λόγια, το τμήμα θα έπρεπε να κάνει την «επιλογή» των
ασθενών ανά γιατρό με βάση αμιγώς επιστημονικά κριτήρια…. Θα χρειαστεί αρκετός
καιρός για να απαλειφθεί η εμπεδωμένη νοοτροπία
της προσωπικής επιλογής από τους
ασθενείς - οι ασθενείς πρέπει να εμπιστεύονται το σύστημα, αυτό ισχύει άλλωστε
και στα περισσότερα μέρη του κόσμου με προηγμένα συστήματα υγείας.
Στην
παρούσα φάση, ο άμεσος στόχος πρέπει να είναι να διαμορφώνεται η λίστα των
χειρουργείων με βάση την σοβαρότητα των περιστατικών και άσχετα με το αν ο
ασθενής εξετάστηκε στο τακτικό πρωινό ιατρείο ή στο απογευματινό ιδιωτικό.
Μια
αναγκαία επισήμανση: υπάρχουν τακτικά εξωτερικά ιατρεία χειρουργικών
ειδικοτήτων που υπολειτουργούν, με
αποτέλεσμα όποιος ασθενής θέλει να προσεγγίσει την συγκεκριμένη ειδικότητα, να
«σπρώχνεται» προς το ιδιωτικό ιατρείο. Δεν πρέπει να υπάρχουν ειδικευμένοι
γιατροί που να κάνουν ιδιωτικό απογευματινό ιατρείο και να μην εξετάζουν στο
πρωινό τακτικό εξωτερικό ιατρείο της κλινικής τους. Κάτι τέτοιο είναι παράνομο.
Ο νόμος υποχρεώνει τους γιατρούς που κάνουν απογευματινό ιδιωτικό ιατρείο να
εξετάζουν οπωσδήποτε διπλάσιο αριθμό ασθενών στο τακτικό ιατρείο (πλην των
συντονιστών διευθυντών). Η Ε.Ι.Ν.Α. και η Ο.Ε.Ν.Γ.Ε. είναι αντίθετες με την
λειτουργία των ιδιωτικών ιατρείων. Όμως, από την στιγμή που η λειτουργία αυτή
είναι νόμιμη, η νομιμότητα πρέπει τουλάχιστον να τηρείται και η τήρησή της
είναι ευθύνη των διοικήσεων.
Σε κάθε
περίπτωση, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα των ασθενών – και οφείλουν και αυτοί να
το διεκδικούν- όταν προσφεύγουν στο δημόσιο σύστημα για να εξετασθούν,
υποχρεωτικά να εξετάζονται και από
ειδικευμένο γιατρό.
Έτσι:
- Για να χειρουργηθεί κάποιος
ασθενής θα πρέπει να εντάσσεται σε συγκεκριμένη διαδικασία καταγραφής
σε λίστα προτεραιότητας, παραπεμπόμενος από το τακτικό εξωτερικό ιατρείο ή από το απογευματινό ιδιωτικό ιατρείο
του γιατρού. Δεν νοείται ένταξη στην λίστα μετά από προσωπική(!)
συνεννόηση χειρουργού και αναισθησιολόγου και χωρίς έγκριση της
επιτροπής.
- Κάθε περιστατικό θα
χαρακτηρίζεται ως «ψυχρό», με μεγαλύτερη διάρκεια αναμονής τους 3 μήνες ή
ως περιστατικό για ταχύτερη αντιμετώπιση, με μεγαλύτερο όριο αναμονής τις
20 μέρες.
- Ο κάθε γιατρός στο τέλος κάθε
εβδομάδας παραδίδει τη λίστα των ασθενών με χαρακτηρισμό για κάθε
περιστατικό, στον υπάλληλο της γραμματείας των εξωτερικών ιατρείων και ο
προγραμματισμός γίνεται με βάση τον χαρακτηρισμό αυτόν από τον υπάλληλο
μετά από έγκριση του Δ/ντή της ιατρικής υπηρεσίας.
- Για κάθε γιατρό υπάρχει
συγκεκριμένη μέρα (ή μέρες) που χειρουργεί τακτικά περιστατικά.
Μια
αναφορά σε κάτι που δεν αποτελεί κύριο στόχο της παρέμβασής μας αυτής, αλλά
είναι αναγκαίο να αναφερθεί γιατί έχει στενή σχέση με τα όσα αναφέρονται πιο
πάνω: πρόκειται για την επαρκή και ασφαλή λειτουργία των χειρουργείων,
κυρίως από πλευράς στελέχωσης σε αναισθησιολόγους και νοσηλευτικό
προσωπικό. Για να μην
δημιουργούνται μεγάλες λίστες αναμονής,
για να γίνεται κάθε χειρουργείο στην ώρα του, χρειάζεται τα χειρουργικά
τραπέζια να λειτουργούν στο σύνολό τους (Ένα από αυτά για επείγοντα
περιστατικά). Και αυτό εξασφαλίζεται με την επάρκεια σε προσωπικό και υποδομές
υποστήριξης.
(Για παράδειγμα, στο ΠΓΝΠ από τα 13 χειρουργικά
τραπέζια λειτουργούν τα 8-9).
Με την ευθύνη του Δ/ντή του
χειρουργικού τομέα θα πρέπει να λειτουργήσει άμεσα η επιτροπή για την
λειτουργία του χειρουργείου.
Τέλος, η ΕΙΝΑ, παράλληλα με την προσπάθεια
να υιοθετήσουν οι διοικήσεις των νοσοκομείων τις προτάσεις της (ή άλλες
παρόμοιες που θα υπηρετούν τον ίδιο στόχο), δεσμεύεται να ενημερώνει καθημερινά
τους πολίτες για τα δικαιώματά τους καθώς και για τις νόμιμες διαδικασίες που αφορούν στην ένταξη στις λίστες των
χειρουργείων. Ελπίζουμε πως θα κάνουν το ίδιο και οι Διοικήσεις των
νοσοκομείων, αξιοποιώντας και τα γραφεία υποστήριξης του πολίτη.
Είναι ανάγκη ο κάθε κάτοικος της
περιοχής μας να γνωρίζει.
